Tips & Taboos 4

Writings by Rajaram Ramachandran in facebook called "Maja aajimma, amma, bapa, kaka, kaki, mama, mami, thorle, maja laahna vayaantha themma themma dhilthe upadesa" have been re-written by me in Devnagari under the title "Tips & Taboos" after duly obtaining his kind approval. 

Post No. 4.

Original post in fb by Rajaram Ramachandran (28-09-2015)

Re-written by me in Devnagari

Ami konaacha gharaala gelthiri thyaancha gharaantha thorle loka, laahna lenkra hothe manje, nustha (Khaali) haathi jaathaane, kaythiri gevingu jaanva, (Mee ujaltha maja maaya (amma/aayi) aajacha gharaantha - Veethividanganaantha, paanchvin pathori thae ghaavaanthacha vaachlon; saavvinsu akravin pathori thetthacha asuna sedhari nankara dhooraantha asaacha Nannilam manaacha ghavaantha vaachlon. Pallavapuraanthasun maja bapa mala paaya karthaan (paayaasati) madhdhe madhdhe yethila. Thasa yethaana ami lenkraana kaayacha padhaartha, gharcha ki, dhukan cha ki, dhande phula, phal palaadhika, vidaacha paana, Rashiklal supari, vagairah anthila. Mee Delheethasun payillandha ghavaanla althemna, Veedhivingan ghelon, bapaaska meeyi phula, vidaachpana, phal palaadhika, lenkraansa kaayaacha padhaartha aggi gevingun gelon. Naannilamaantha amcha gaavcha sowli baiko - arvine - aeka gharaantha sampaaki vini kaam karatha hothe. Thyaansa paayaala aeka divisa gelon. Sambara vidaacha paana, phal palaadhika, vagairah gevingun gelon. Meenakshi mamila mala paavun paar santhosha. Coffee milivun dhile. Mee dhilthe padhaartha aggi aantha kaadingun gele, paanchacha nimishaantha majakada yevun saangitle, 'Thoo ye aggi anun dhilthe paar santhosha, maja lenkrapini shradhdhaavini asa karnaatha. Aek vishaya kalinge, vidaachapaana nustha dhethaane, supariyi anun dhyaanva. Nankara supari aane' mantle, arvinecha, amcha gharaborora vaaghalthaamala amcha Marathi besha bolthila. Dukaanaala jaanvun supari anun dhilon.) Supari mantlathra mala aeka saye ala. Pallavapuraantha baju garcha mama kemma pa vida ghetha asthila. Aekadha, mee, maja bapa Tiruvaruraala bandi baandhingu gelon. Bajugarcha porayi - majabachchaan aek varsha thorla, amcha barora kelaala aggi yeyina, zaminaacha kaamaaghi in thocha paayingila - ala. Ami kiththeka padhaartha getlon. Parthu bandikada althra aeka thora kagajaacha ghantoda, ardha bandicha tikaana dharingun baslotha. Baju garcha pora supari - aravaantha seeval manthila - apanaacha bapakarthan ghetlotha. Kasaki srama bogun bandintha basun gharaala yevun pavlon. Themma aggi milligram, gram, kilogram aggi nahotha. Amcha pattisa, palam, saer, veesai manun jokun dhethila. Baju gharcha mami aek ser supari (seeval) manu livaacha tikaana aek veesai manun livuntaakle. Thae aeak varshaala yeyila. Kaye karna? Dusara dhivasa jaavun parthivuntaakum ale. - nustha vidaacha paan dhethane, supariyi milivun dhyanva. - meeta haathaantha dhethaane. - chuna haathi dhethaane Aggi thumaala kallathecha vo. Kaayeki Amcha Marathi ghoshte visarun jaathaane manun livthon. Thevdacha. Aeka dhone vishaya maja laahna vayaantha chaallathe. Madhdhe madhdhe rubbaltha peetayi punaayi rubbaavanska padun jaatha. Payillaandhaa dhiruda, aththa dusaraandhaa ooththappam manun kaavuntakaa, nahitra sarkun tivuntakaa. Amcha potaalayin baro padaavan nahoka? Kiththeka dhane kaaye ambata aheki manun kaaynaatha. Bottom of Form

अम्ही कोणाच घराला गेलतरीन त्यांच घरांत थोरळे लोके, ल्हान लेंकरे होते म्हणजे, नुस्त (खालि) हाति जाताने. काय तरीन घेविंगून(घेईंगून) जांव॑. (मी उजलते मझ॑ माय-आजाच घरांत॑ (अम्मा/आई). वीदिविडंगनांत॑ पांचवीं पतोरी ते घरांतच वाचलों. सहावीन्सून अक्रावीं पतोरी तेथच असून शेदारी नंखर॑ दूरांत असाच नन्निलम म्हणाच गांवांत॑ वाचलों. पल्लवपुरमांत्सून मझ॑ बापा मला पाह्याकरतां (पाह्यासाठी) मधे-मधे येतील॑. तस॑ येताना अम्ही लेंकरांना खायाच पदार्थ, घराच की, दुकानच की, दंड॑ फूले, फळ पलादिक॑, विडाचपान॑, रसिकलाल सुपारि वगैरा आणतील. मी डेल्हींतसून पहिलंदा गांवांला आलतेम्हा वीदिविडंगन गेलों. बापास्क॑ मीईं फूले विडाचपान, फळ पलादिक॑ लेंकरांस खायाच पदार्थ अग्गीं घेविंगून(घेईंगून) गेलों. नन्निलमांत॑ अम्च॑ गांवाच सोवळी बायको -अरवीण॑- एक घरांत संपाकीविणी काम करेत होते. त्यांस पाह्याला एक दिवस गेलों. शंभर विडाचपान, फळ पलादिक॑ वगैरा घेविंगून गेलों. मीनाक्षि मामीला मला पाव्हून फार संतोष॑. कॉफी मिळिवून देले. मी देलते पदार्थ अग्गीन आंत काढींगून गेले. पांचच निमिषांत मझ॑कडे येऊन सांगिट्ले, "तू हे अग्गीन आणून देलते फार संतोष॑, मझ॑ लेंकरेपणीं श्रद्धाविणी अस॑ करनाते. एक विषय कळींग॑, विडाचपान नुस्त देताने, सुपारीईं आणून द्यांव॑. नंखर सुपारि आण" म्हणट्ले. अरवीणच॑, पण अम्च॑ घराबरोर वागलत्यामळे अम्च॑ मराठी बेष बोलतील॑. दुकानाला जावून सुपारि आणून देलों. ·       सुपारि म्हणट्लतर॑ मला एक सये आल॑. पल्लवपुरमांत बाजु घरच॑ मामा केम्हापाह विडा घेत असतील॑. एकदा मी, मझ॑ बापा तिरुवारूरला बंडि बांधिंगून गेलों. बाजु घरच॑ पोरईं - मझ॑पक्षा एक वर्ष थोरळा. अम्च॑ बरोर खेळाला अग्गीन येईना, जमीनाच काम अग्गीन तोच पाह्यींगेल॑ - आला. अम्ही कित्येक पदार्थ घेट्लों. परतून बंडीकडे आलतर॑ एक थोर कागजाच(कागदाच) गांठोड अर्ध बंडीच ठिकाण धरींगून बसलोत॑. बाजु घरच॑ पोर सुपारि - अरवेंत सीवल म्हणतील - अपनाच बापाकरतां घेट्लोता. कस की श्रम भोगून बंडींत बसून घराला येऊन पावलों. तेम्हाअग्गीन मिल्लिग्राम, ग्राम, किलोग्राम अग्गीं नहोत॑. अम्च॑पटीस पलम, सेर, वीसै म्हणून जोकून देतील॑. बाजु घरच॑ मामी "एक सेर" सुपारि (सीवल) म्हणून लिव्हाच ठिकाणि "एक वीसै" म्हणून लिव्हूनटाकले. ते एक वर्षाला येईल॑. काय करणे ? दुसर॑ दिवसी जाऊन परतिवूनटाकून आले. ·       नुस्त विडाचपान देताने, सुपारीईं मिळिवून देंव॑ ·       मीठ हातांत देताने ·       चुणा हाती देताने अग्गीन तुम्हाला कळ्लतेच अहो. कायकी अम्च॑ मराठी गोष्ट विसरून जाताने म्हणून लिव्हतों. तेवढेच. एक दोन विषय मझ॑ ल्हान वयेंत चाललते. मधे मधे रुब्बलते पीठीन पुन्हायीन रुब्बांवास्क॑ पडून जाते. पहिलंदा धिरडे, अत्ता दुसरंदा ऊत्तप्पम म्हणून खावूनटाका. नंतर॑ सरकून ठिवूनटाका. अम्च॑ पोटालीन बरोरपडांव॑ नहोका ? कित्येकदने काय अंबट म्हणून खायनाते.