Tips & Taboos 3

Writings by Rajaram Ramachandran in facebook called "Maja aajimma, amma, bapa, kaka, kaki, mama, mami, thorle, maja laahna vayaantha themma themma dhilthe upadesa" have been re-written by me in Devnagari under the title "Tips & Taboos" after duly obtaining his kind approval. 

Post No. 3.

Original post in fb by Rajaram Ramachandran (28-09-2015)

Re-written by me in Devnagari

Amala konithri kayethri vichaarle manje, amaal kallathra saangaanvan. Kalnaathra, kalna manu saangitkathra Chooke naahi. 'Aaje paashte kaam karnaara manusha alaaka' manu mama vichaarlathra, 'ala' manu in kallathra saanguya. Kalnaathra 'kalna' manu saanguntakuya. Thae soduntakuna, 'alaaska vaadtha', 'alniska vaadtha' manu saangthane. Daadhiga pora baika pori barora kelthaane, kellathra kaana paatun jaayila manu saangthila. (Mee kaaye karun? Mala dhone sakka bahini, paanch chulath bahini. Maja baaju gharaantha chaar paanch pori (Pallavapuraantha). Veethivdanngaantha mamacha lenki chaare. Mee kona barora kelna? Bidheecha poraan barora kelaalayi sodnaatha. Kayiki maja kaan patla nahi, kaanaantha lenkru asthaana kudukya ghaalinghaala dobur poortha hotha, savla varsha pathori ghaalingitlothon. Aththa bhujungela. Laahn vayaantha thasa manje, vaya jaalaampiri kaam karaacha tikaanaantha? Delheentha mee kaam karlatha tikaana maja kakshaantha baaraa dhane hothon? Akra pori, theega maja puda millathane, baki dhanaala mee kam sikun dhelon. Doha pori asalthracha vichaarna nakko, akra pori! (NT Harini vagaiyarah kshama karanvan). Khemma paa, kaach kaach vardaacha. Hasthila, bolthila, baandingthila, radthila, mee shadda karna. Eka dhivasa eka pore ghusthasnecha radatha ali. Kaaye manu vichaarlon. Rathnaacha mudhi kottaki padungela, mantli. Thila baisa manu saangun kasa jhaala manu vicharlon, bussantha prayaana karaala parchi gya karthan paise kadun dhilen, kalle kayeki pallaaska vaatla. Udukaala holni, themma kaaye manu kalna, heththa yevun payilthara mudhi dhekna mantli. Payilla thuja pisivinthla aggi kalle ghaale, ghattli, kaaye kayki kuppa aggi hotha, sevti thae mudhiyi hotha, kaas kaadthaana botaanthasun nisurun padungelaaye. Thevdacha. Maja vina baaki thevda dhanaali coca cola anivun dhili. Mala thae avadna. Nanthara aeja dhivasa aniki aeka pore, aeka udhanda thor manushaala jaayacha pathraantha 'bagging bowl' manu type karaala 'begging bowl' manun karun, thija thorla nishaan ghaalun pathra noongela. Thisra dhivasa thae pathra kaadingun amcha udhanda thorlaakada yevun 'thumi kemmaasun beek gyaala aaramba karlaayentha' manu vichaaraala, amcha manushaala aek dham raaga (amcha manusha kasa manje, thyaancha sedhari kolasaa tivalthara kolasa nankara ghora asala, paranthu raag althra thevdacha udivintaakila). Chooke karletha poreelayi nishaan ghatlathalaayin balaanvun aeka ardha ghantavela vardun sodle. Bari vela thae porilaa kaam sikun dhilthe mala balaavlenahi, Nishaan ghatlatho haathaavaate thaat pusingun jewaala nungelaa. Yeh pore, radatha ali, aeka kaagad kaadun mee kaam sodthen manun type karli (thyaantha kaayin chooke notha). Majakada dhaakivli. Mee saangitlon'asa aggi hotha manje aththa ardha dhane kaamaantha asnaatha. Thoo chooke keleesa, theni sivaadhile, thevdacha, barobar hungela' manun thae kagad paatun birkaavlon. Nanthara thae pore Londonaantha theen varsha kaam karun aththa alikada Manager vini kaam sampivli. Asa niththeppadi kaayithri chaalatha asala. Kasaaka nanthon manje maja kaana aniki sagka ahe, aikathaki nahiki thae veghla. Mee aniki livaavanska hotha, paranthu maja Samsung tablettaala kaaye raaga ki kalna, aaje puray manu thaecha paativuntakla. Kaaye karun mee konaala saangun? Aniki yevuya, mee vaa pa

अम्हाला कोणतरीन कायतरीन विचारले म्हणजे, अम्हाला कळ्ळतर॑ सांगांव॑. कळ्ळ॑नाहीतर॑, कळ्ना म्हणून सांगिट्लतर॑ चूक नाही. "आज पाष्टे काम करणार मनुष आला का" म्हणून मामा विचारलतर॑, "आला" म्हणून कळ्ळतर॑ सांगुया. कळ्नातर॑ "कळ्ना" म्हणून सांगूंटाकुया. ते सोडूनटाकून, "आलास्क॑ वाटते", "आलनाहीस्क॑ वाटते" म्हणून सांगताने. दादिगा पोरे बायिका पोरीं बरोर खेळताने. खेळलतर॑ कान फाटून जाईल म्हणून सांगतील॑. (मी काय करूं ? मला दोन सख्ख॑ बहिणी, पांच चुलत बहिणी. मझ॑ बाजू घरांत चार पांच पोरी (पल्लवपुरमांत॑). वीदिविडंगनांत॑ मामाच लेंकी चार॑. मी कोणाबरोर केळ्णे ? बीदींत पोरांबरोर खेळालीन सोडना. कायकी मझ॑ कान फाटल॑ नाही. कानांत, लेंकुरु असताना कुडिक्या(कुडुक्या) घालिंगाला डोबूर पूर्त होते. सवळा(सोळा) वर्ष पतोरी घालींगिंट्ल्होतों. अत्ता बुजून गेले. ल्हान वयेंत तस॑ म्हणजे, वय झालांपिरि काम कराच ठिकाणांत॑ ? डेल्हींत॑ मी काम करलते ठिकाण, मझ॑ कक्षांत॑ बारादने होतों. अक्रा पोरी, तीघे मझ॑ पुढे मिळ्ळते. बाकिदनाला मी काम शिकिवून देलों. दोघे पोरी असलतरेच विचारणे नको, अक्रा पोरी ! (N T हरिणी वगैरा क्षमा करांव॑). केम्हापाह, कचकच वरडाच॑. हांसतील॑, बोलतील॑, भांडिंगतील॑, रडतील॑. मी शब्द करना. एक दिवस एक पोरी घूंसतानच रडत आली. काय म्हणून विचारलों. रत्नाच मुदि कोठकी पडूनगेले म्हणट्ली. तिला बैस म्हणून सांगून, कस॑ झाले म्हणून विचारलों. बस्सांत प्रयाण कराला पर्चि (टिकट) घ्याकरतां पैसे काढून देलें, खाले कायकी पडलास्क वाटले. हुडकाला होल नाही (झाल नाही). तेम्हा(तम्हा) काय म्हणूं कळ्ना, एथे येऊन पाह्यलतर॑ मुदी देखना म्हणट्ली. पहिले तुझ॑ पिशवींतल॑ अग्गीं खाले घाल॑. घाट्ली. काय कायकी कुप्पा अग्गीं होते. शेवटी ते मुदीईं होते. कास काढताना बोटांतसून निसरून पडून गेलाहे. तेवढच. मझ॑ विना बाकि तेवढदनालीं कोका-कोळा आणिवून देली. मला ते अवडना. नंतर॑ आज एक दिवस अण्की एक पोरे(पोरी) एक उदंड थोर मनुषाला जायाच पत्राला "bagging bowl" म्हणून टैप कराला "begging bowl" म्हणून करून तिझ॑ थोरळा निशान (सही-signature) घालून पत्र नूंगेले (निघून गेले). तिसर॑ दिवस ते पत्र काढींगून अम्च॑ उदंड थोरळाकडे येऊन "तुम्ही केम्हासून (केम्हा पसून) भीक घ्याला आरंभ करलायेंत॑ (करलाहेंत॑)" म्हस्णून विचारला. अम्च॑ मनुषाला एकदम राग(र्राग). अम्च॑ मनुषाला कस॑ म्हणजे, त्यंच शेदारी(शेजारी) कोळसा ठिवलतर॑ कोळसा नंखर॑ गोर॑ असेल॑. परंतु, र्राग आलतर॑ तेवढेच, उडिवूनटाकेल॑. चूक करलते पोरीलाईं निशान घाट्लत्यालीं बलावून एक अर्ध घंटे वेळ॑ वरडून सोडले. बर॑ वेळ, ते पोरीला काम शिकून (शिकिवून) देलते मला बलावले नाही. निशान घाट्लतो हातावाटे ताट पुसींगून जेवाला निघून गेला. हे पोरे रडत आली. एक कागद काढून मी काम सोडतें म्हणून टैप करली. (त्यांत कायीं चूक नोह्त॑). मझ॑कडे दाखिवली. मी सांगिट्लों, "अस॑ अग्गीं होत म्हणजे अत्ता अर्धदने कामांत असनाते. तू चूक केलीस, तेनी शिवा देले, तेवढ॑च, बरोबर(बरोर) हुंगेल॑ (होऊन गेल॑)" म्हणून ते कागद फाटून भिरकावलों. नंतर॑ ते पोरे लंडनांत तीन वर्ष काम करून अत्ता अलिकडे मॅनेजरविणी काम संपविली. अस॑ नित्यपडि कायतरीन चालत असेल॑. कसाला म्हणतों म्हणजे, मझ॑ कान अण्कीं सग॑ (सख्ख॑) आहे. ऐकते की नाही की, ते वेगळ॑. मी अण्कीं लिव्हांवस्क॑ होत॑, परंतू मझ॑ सॅमसंग टॅबलेटाला काय र्राग की कळना, आज पुरे म्हणून तेच पाठिवूनटाकल॑. काय करूं मी, कोणाला सांगूं ?