Tips & Taboos 18

Writings by Rajaram Ramachandran in facebook called "Maja aajimma, amma, bapa, kaka, kaki, mama, mami, thorle, maja laahna vayaantha themma themma dhilthe upadesa" have been re-written by me in Devnagari under the title "Tips & Taboos" after duly obtaining his kind approval. 

Post No. 18.

Original post in fb by Rajaram Ramachandran in Roman DM (21-10-2015)

Re-written by me in Devnagari lipi

Amaala kaayithri kaama vaanvan manje ami yathna karaanvan. Prayathna karaanvan. Amcha kaam hojori prayathna karatha asaanvan. Sodthaane. Nankara rubbaltha peetayin asala, kshama karaanvan. Mee Nannilam shaalaantha vaachthaana, baila (bullocks) naangraala nungelthra chaalatha jaayina, chaar mile, saath aat pora asthila. Shaankaali parthu yethaana vaataanthla nadhintha snaan karana. Nadhi manje, Ganga, Yanuna, Cauveriska thora asna, laahnacha asala, Puththar manun naanva. Kiththek samayaantha pani barun asala, pravaahayin bhayankara asala, baaki samaya paani unacha asala. Aekdha paani barun asthaana snaan karthaana, paanicha pravaah mala badingun nungela. Mala pogaala kalna, rodka asana (aththaa paravaanee) vaaraantha udun jaaseela re manun maskari karthila. Mee poraana paavun vardatha hothon, theni kheli maningitle. Devaacha dhayaantha nadhi valaandun jaayaala velu ghaalun aeka chaalun jaayaacha vaata karlaasthila, thyaaja aeka velu dharingun vora alon. Thaeyi aeka punarjanma mala. Gharaala jaavun aajaakada saangitlon. Theni mala pogaala sikun dhethon mantle. Dusara dhivasa paashte mala kuntaala balaangun gele. Mala dharingun paanintha uthrun pude gele. Mala nankara bhencha. Kuntaa madhdhe jaavun mala sodun kasa pogaanvan, haath paaye kasa kasa paanivora badivaanvan manun karun dhaakivle, aeka ardha ghantevela. Theni aeka hata yogi, aeka ghante vela paanivora alnaatha aakasha paatha ultha nijlaasthila. Nadayya (nadu + ayya) thanniyile kidakkuraaru manu loka saangthila (theen bhaavandaantha theni madhdhle karthaan theni nadayya. Aeka vaara nantharapini mala barora pogaala alni. Maja aajaayi sodlenaahitha, meeyin sodlonahi, prayathna karatha hothon. Pandhraa vees dhivasa nanthara pogna evungela, otaakalthe paanintha (static water) poguyaa paranthu palaacha panintha somorla patisa pogaala aangaandha shakthe asaanvan, majaska rodkaala thae hoina. Thasa asunayi aekdha Delhintha asthaana gharaala kalnaaska Yamunaatha pogloyen. Aek dhivasa maise paayinganaara manusha alaa nahi. Dhood dhaarkaadaacha puda maiseela kuntaantha uthrivun angoli karun gaalthila, theja aangaavorla shena mootha aggi jaavundhe manu. Aththaa thae kaama mala evungela. Maise mana, kuntaantha uthralakinicha madhdhla kuntaala nunjaayila. Voracha yeyinaa. Mee vorasun kaati dhaakivatha oyn oyn manu varadun paayina. Thae shraddaacha karna, Meeyin kuntaantha utharun, bheengun bheengun maiseekada jaavun thela vora vegivana. Thyaaja mala malaa pogna besha yevungela. Pognaantha maja payilla panthoji (Chief Coach) maja aaja; amcha maise? Dusara panthoji (Assistant Coach). Amcha maisee vora mala thevda preethi. Amcha MDMS wale aekle livlothe 'maisee barora vaaghun vaaghun thumcha (RR cha) rangayi maiseeska hungela, manun. Ranga kasa holaki kalna, kathaada gatti hungela, kona kaaye saangitlathiri mala laagna. Maise Mangalaaska asana. Maise mantlathra mala aek saye ala. Maja barora kaam karatha hoththe aekle - Sitaram Koushik manu naanva- thyancha lenkila navara hudukaa karthan navricha naanva naksha aggi livun dhe mantle. Thyaantha lenkicha ranga 'gandhoomi fair' manun livay mantle. Punjabintha gevula (wheat) gandham manthila. Veghla vaata nahi, tasacha livun dhilon. Thae porila mee paayloye, ardha jallatha laankadaacha ranga thija, thija ranga wheatish manun livnacha chooke, thyaaja barora 'fair' veghla jodlothe. Thae baro, yelayi amcha maiseelayi kaaye sambandha? Amcha maiseyin 'Gandhoomi fair' (wheatish complexion)! Pogna sikingaala thevda prayathna karaavanska padla. Hata yogayin sikun dhethon mantlothe aaja, paranthu thajjori thenaala Swargaantha kaam milungela. Nigunaacha gele! Amcha kaama barora vaanvan manje ami sevtori prayathna karatha asaanvan, maagha sarkathaane. Aaje evda puray. Aniki yevuya mee vaa a.

अम्हाला कायतरीन काम व्हांव॑ (होम॑) म्हणजे अम्ही यत्तन करांव॑. प्रयत्न करांव॑. अम्च॑ काम होजोरी प्रयत्न करत असांव॑. सोडताने. नंखर॑ रुब्बलते पीठहीं असेल॑, क्षमा करांव॑. मी नन्निलम शाळेंत वाचताना बैल (bullocks) नांग्राला नूंगेलतर॑ (निघून गेलतर॑) चालत जाईन॑, चार मैल. सात आठ पोरे असतील॑. सांकाळी परतूं येताना वाटेंत नदींत स्नान करणे. नदी म्हणजे, गंगा, यमुना, कावेरीस्क॑ थोर असना, ल्हानच असेल॑. पुत्तार म्हणूं नांव॑. कित्येक समयांत पाणी भरून असेल॑, प्रवाहहीं भयंकर असेल॑. बाकी समय पाणी उणेच असेल॑. एकदा पाणी भरून असताना स्नान करताना पाणीच प्रवाह मला बडींगून नूंगेले (निघून गेले). मला पोगाला (पोहाला) कळना, रोडका असेन॑. अत्ता परवा नाही (परवानी). "वारेंत उडून जाशील रे" म्हणूं मस्किरी करतील॑. मी पोरांना पाव्हून वरडत होतों. तेनी खेळी म्हणींगट्ले. देवाच दया, नदी वलांडून जायाला वेळू घालून एक चालून जायाच वाट करलसतील॑. त्यज एक वेळू धरींगून व॑र आलों. तेहीं एक पुनर्जन्म मला. घराला जाऊन आजाकडे सांगिट्लों. तेनी मला पोगाला शिकून (शिकिवून) देतों म्हणट्ले. दुसर॑ दिवस पाष्टे मला कुंठाला (कुंडाला) बलाईंगून गेले. मला धरींगून पाणींत उतरून पुढे गेले. मला नंखर॑ भेंच. कुंठ मद्धे जाऊन मला सोडून कस॑ पोगांव॑, हात पांये कस॑ कस॑ पाणीव॑र बडिवांव॑ म्हणून करून दाखिवले, एक अर्ध घंटे वेळ॑. तेनी एक हठयोगी. एक घंटे वेळ पाणीव॑र हलनात आकाश पाह्त उल्टा निजलसतील॑. "नडय्या (नडु + अय्या) तण्णीयिले किडक्कुरारु" म्हणूं लोके सांगतील॑. (तीन भावंडांत॑ तेनी मद्धले करतां तेनी नडय्या). एक वार नंतरपणीं मला बरोर पोगाला आलनी (आल नाही). मझ॑ आजाईं सोडल॑ नाहीत॑. मीईं सोडलों नाही. प्रयत्न करत होतों. पंध्रा वीस दिवसानंतर॑ पोगणे येऊनगेल॑. ओठाकलते पाणींत (static water) पोगूया, परंतु, पळाच पाणींत सोमोरल॑ पटीस पोगाला आंगांत शक्त असांव॑, मझस्क॑ रोडकाला ते होईना. तस असूनईं एकदा डेल्हींत असताना घराला कळनास्क यमुनांत पोगलोयें. एक दिवस म्हैश (मैश) पाह्यींगणार मनुष आल नाही. दूध धार काढाच पुढे म्हैशीला कुंठांत उतरिवून आंघोळी करून घालतील॑. तज आंगाव॑रल॑ शेण मूत अग्गीन जाऊनदे म्हणूं. अत्ता ते काम मला येऊनगेल॑. म्हैश कुंठांत उतरलकिनीच मद्धल॑ कुंठाला नूंजाईल॑ (निघून जाईल॑). व॑र येईना. मी व॑रसून काठी दाखिवत "ओयं ओयं" म्हणूं वरडून पाह्यीन॑. ते श्रद्धाच करना. मीईं कुंठांत उतरून, भींगून भींगून म्हैशीकडे जाऊन तेला व॑र वेगिवणे. त्यजमळे मला पोगणे बेष येऊनगेले. पोगणांत मला पहिल॑ पंतोजी (Chief Coach) मझ॑ आजा ; अम्च॑ म्हैश ? दुसर॑ पंतोजी (Assistant Coach). अम्च॑ म्हैशेव॑र मला तेवढ॑ प्रीती. अम्च॑ MDMSवाले एकले लिव्हल्होते "म्हैश बरोर वागून वागून तुमच॑ (RRच) रंगईं म्हैशीस्क॑ होऊनगेले (हूंगेले) म्हणून. रंग कस॑ झालकी (होलकी) कळना, काताड घट्टि होऊनगेले (हूंगेले). कोण काय सांगट्लतरीन मला लागना. म्हैश मंगळास्क॑ असना. म्हैश म्हणट्लतर॑ मला एक सये आल॑. मझ॑ बरोर काम करत होतते एकले - सीताराम कौषिक म्हणूं नांव॑ - त्यंच लेंकीला नवरा हुडुकाकरतां नवरीच नांव-नक्षा अग्गीन लिव्हून दे म्हणट्ले. त्यांत लेंकीच रंग 'gandhoomi fair'  म्हणून लिव्हा म्हणट्ले. पंजाबींत गहूंला गंदम म्हणतील॑. वेगळ॑ वाट नाही, तसच लिव्हून देलों. ते पोरीला मी पाह्यलोयें. अर्ध जळलते लांकडाच रंग तिज॑. तिज रंग wheatish म्हणून लिव्हणे चूक॑, त्यज बरोर fair वेगळ॑ जोडल्होत॑. ते बरोर, येलाईं अम्च॑ म्हैशीलईं काय संबंध ? अम्च॑ म्हैशीईं 'Gandhoomi fair' (wheatish complexion)!              पोगणे शिकाला तेवढ॑ प्रयत्न करांवास्क॑ पडल॑. हटयोगईं शिकून (श्किवून) देतों म्हणट्ल्होते आजा. परंतु, तजजोरी तेनाला स्वर्गांत काम मिळूनगेले. निघूनच गेले ! अम्च॑ काम बरोर व्हांव॑ (होम॑) म्हणजे अम्ही शेवटोरि प्रयत्न करत असांव॑. मागे सरकताने. आज एवढ॑ पुरे. अण्की येऊया. मी वा अ.