Tips & Taboos 19

Writings by Rajaram Ramachandran in facebook called "Maja aajimma, amma, bapa, kaka, kaki, mama, mami, thorle, maja laahna vayaantha themma themma dhilthe upadesa" have been re-written by me in Devnagari under the title "Tips & Taboos" after duly obtaining his kind approval. 

Post No. 19.

Original post in fb by Rajaram Ramachandran in Roman DM (21-10-2015)

Re-written by me in DM script

Kaaye kaaye kaam khemma khemma kadhdhi kadhdhi karaanvan ki thae thae kaam thedhdhi thedhdhi themma themma karuntaakaavan. Udhya karuya, parmaasi karuya manun lotun ghaalthaane. Aaje, yeh vela amchakada ahe, nanthara, udhyaa, paramaasi manacha aggi amcha haathi nahi, Dhevaakada ahe, Dhevaacha anugraha asalthara thae velayin yevuya. Kiththeka kaama nithye karthon, khaana, peena, snaan karna, sandhyavandhana, Deva pooja, aniki kiththeka kaam karatha asthon, thae thae kaama chaalatha astha. Aththa snaan karthon, nithye karthon, lotun ghaalala hoyilka? Aanga barora nahi manje jara utharjori snaan karthaane manun thorle ki vaidhya ki saangitle manje aikaanvanthecha. Heenv vaajtha manun snaan karnaatha asthaane. (Delhintha maja barora kaam karatha hoththe aekle aek dhivasa hivaanla dhivasa - vel thaambun ale, kaan evda vela mantlon, aaje aangoli karlon mantle! Vaaraala aek dhivasa, aithvaaracha snaan karthila mana, aithvaara veghla kaayki kaam hotheth karthaan som vaar karletha. Paayaala ghore chaangle asthila. Madhye madhye thalahaathaavaate haatha cholinthila, bandi malaka yeyila, phoonkun soduntaakthila. Amchaana hoyilka? Nithye Sri Rama Jayam livaacha dhandaka asala, aek dhivasa aaje vela nahi udhya livumana manun sodnaara ahetha. Snaan karna, Dhevaacha naanva ghena, sandhya vandhana, ye aggi udhyaa karthon manun lotuyaaka? Vela nahi manu jevana lotthon ka? Udhyaa dhon dhivasaacha jevana jevaala hoyilka? Udhyaa aekadasi upavaasa manun aajecha dhon dhivasaacha jevana jevaala hoyilka? Pota opingalaka? (Irunaalukkelendraal yelaai, idumbaikoor en vayire - varaadaacha gharaacha jevana paar besha ahe, dhon dhivasaacha jevana jevumna manje yeh pota hoina mantha). Amchaana jaalthe poorthe ami kaaye kaaye kaam khemma khemma karaacha dhandaka aheki thae thae kaam themma themma karaanvan, nankara maaga pude asuyaa. Koni kaaythiri manthilki manu maningana gardhini. Mala maja kaam karaacha tikaana saangthila, 'RRa, avar vara maattarppa, sariyana madi sanji, indha hotelukku vara maatten, andha hotelukku vara matten, innikku aekadasi, naalaiiku vyaazhakkizamai palahaaram, indha poojai, andha poojainnu solli thattikkazhichchiduvaru'. Kiththekdhani sariyaana 'Aashaadaboodhi' manunayi saangthila. Thae aggi mee aek kaanaantha aikuna dusara kaanaavaate soduntaakuna maja kaam karatha asana. Aaje evda puray. Aniki yevuya, mee vaa a.. Maagha livaacha: Mee nithye livanvan manun maningitlathe nahi. Navraathri pooja, akhanda deepaala susroosha hothatha mala chaar paanch dhivasa livaala jaalni. Thevdaala thevda vaachaala prayathna karnaaraalayin kapaal shoole nankara una jaalaasala (malaacha vaachna srama astha, thyaa karthaancha mee livalthe parthun vaachthini, chooke aggi thasacha asun jaatha). Helaanyi, mee vor livalthaalayin kaayin sambandha nahi.

काय काय काम केम्हा केम्हा कद्दि कद्दि करांव॑की ते ते काम तद्दि तद्दि तम्हा तम्हा करूनटाकांव॑. उद्या करूया, परमाशी करूया म्हणून लोटून घालताने. आज, हे वेळ अम्चकडे आहे, नंतर॑, उद्या, परमाशी म्हणाच अग्गीन अम्च॑ हाती नाही, देवाचकडे आहे, देवाच अनुग्रह असलतर॑ ते वेळीं येऊया. कित्येक काम नित्य करतों. खाणे, पीणे,स्नान करणे, संध्यावंदन॑, देवपूजा. अण्कीं कित्येक काम करत असतों. ते ते काम चालत अस्त॑. अत्ता स्नान करतों, नित्य करतों. लोटून घालाला होईलका ? आंग बरोर नाही म्हणजे, ज॑र उतरजोरी स्नान करताने म्हणून थोरळेकी वैद्यकी सांगिट्ले म्हणजे, ऐकांवतेच. हींव (हीम) वाटते म्हणून स्नान करनास्क॑ असताने. (डेल्हींत मझ॑ बरोर काम करत होतते एकले  एक दिवस॑, हिंवाळा दिवस॑, वेळ थांबून आले. कां एवढ॑ वेळ म्हणट्लों. आज आंघोळी करलों म्हणट्ले ! वाराला एक दिवस, आयितवारच स्नान करतील म्हणे. आयितवार वेगळ॑ काम   होतत॑-करतां सोमवार करलेते. पाह्याला गोर॑ चांगळ॑ असतील॑. मध्य-मध्य तळहातावाटे हात चोळींगतील॑. बंडि मालक येईल॑, फुंकून सोडूनटाकतील॑. अमच्यान होईलका ? नित्य "श्रीराम जयम" लिव्हाच दंडक असेल॑.   एक दिवस, आज वेळ नाही, उद्या लिव्हूम्हणे म्हणून सोडणार आहेत॑. स्नान करना, देवाच नाव घेना, संध्या वंदन, हे अग्गीन उद्या करतों म्हणून लोटुयाका ? वेळ नाही म्हणून जेवण॑ लोटतोंका ? उद्या दोन दिवसाच जेवण॑ जेवाला होईलका ? उद्या एकादशी उपवास म्हणून आजेच॑ दोन दिवसाच जेवण॑ जेवाला होईलका ? पोट ओपींगलका ? (इरुनाळुक्केलेंड्राल येलाई, इदुम्बैकूर एन वयिरे - वराडाच घराच जेवण॑ फार बेष आहे, दोन दिवसाच जेवण॑ जेवम्हणे म्हणजे, हे पोट होईना म्हणते). अमचान॑ झालते पूर्त अम्ही काय काय काम केम्हा केम्हा कराच दंडक आहेकी, ते ते काम तेम्हा तेम्हा करांव॑. नंखर॑ मागे-पुढ॑ असूया. कोणीं कायतरीन म्हणींगतीलकी म्हणून म्हणींगणे गरद नाही. मला मझ॑ काम कराच ठिकाणी सांगतील॑, "आर-आरारा, अवर वर माट्टारप्पा. सरियान मडि संजि. इंद होटलुक्कु वर माट्टेन, अंद होट्टलुक्कु वर माट्टेन, इन्निक्कु एकादशी, नाळैक्कु व्यालक्किलमै पलहारम, इंद पूजै अंद पूजैन्नु सोल्लि तट्टिक्कलिच्चिडुवारु".कित्येकदनि "सरियान आषाढाबूंदि" म्हणूनीं सांगतील॑. ते अग्गीन मी एक कानांत ऐकून दुसर॑ कानावाटे सोडूनटाकून मझ॑ काम करत असेन॑. आज एवढ॑ पुरे. अण्कीं येऊया, मी वा अ... मागे लिव्हाच: मी नित्य लिव्हांव॑ म्हणून म्हणींगट्लते नाही. नवरात्री पूजा, अखंड दीपाला शुश्रूषा होतते करतां मला चार पांच दिवस लिव्हाला झाल नाही. तेवढेला तेवढ॑ वाचाला प्रयत्न करनारालाहीं कपाळ्सूळ नंखर॑ उण॑ झालासल॑. (मलाच वाचणे श्रम अस्त॑, ते करतानाच मी लिव्हलते पर्तून वाचत नाही. चूक अग्गीन तसेच असून जात॑) हेलाईं, मी व॑र लिव्हलत्यालीं काहीं संबंध नाही.