शब्दालंकार - 9

Shabdalankar - 9

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

एक-दोन एक-दोन fig very few (in numbers). उदंड उणे संख्याच. uis (1) गेल महिना पूरा फार ऊब होत॑. आज कायकी एक-दोन बूंदाच शिंतोडे पडले. (2) अम्च खेडेगामाच साळेंत॑ बरोर शिकिवनात॑ म्हणून अग्गिदनालीं कळले. हे वर्षाच एस.एस.एल.सी परीक्षांत॑ कायकी एक-दोन लेंकरे जिंतलतर तेच जास्ती म्हणूया. rr laahn asthaana Pallavapuramaantha shaala kaayin nahotha.  Dhone maila chaalun gelthra Manaloor manaacha ghaavaantha aeka shaala paanchveen shreni pathori hotha.  Thevda dhoora paativaala rraacha baapaala ishta naahi.  rraacha ammaacha ghaanva Veedhivinganaantha baaju gharaantha cha shaala.  Thya karthaan Veedhividangan shaalaantha milivuntakle.  Soukarya, themma themma gharaala yevun jaayila.  Aththa Pallavapuramaan-thayin shaala yevungela. Paanchveen pathori shaala manun naanva, dhone panthoji, aekle Srivanchiamaan-thasun yaanvan, aniki aekle Paappanancherin-thasun yaanvan, chaalatha yethila.  Madhdhe dogadhane Poongulamaanthasun yetha hothe.  Panchaapan rupaye mahinaala mushaara, thaeyin money order dhwara vegla konaachki naavaantha yeila paanch thaariqaa vora, theni ghaavaantha, gharaantha asaanvan, theni paanch daha rupaye kaadingun baaki paise panthojila dhethila.  Srivanchiam panthoji themma themma rraakadasun aek dhone rupaye maayingtheela.  Thyaaja vina garcha thaandoola, chincha, mirsinga, udadhaacha mugaacha dhaale, naarala, vagairah rr thyaansa dhetha asala. Keda ghaanva, shaalaala yeyaacha pora udhanda una.  Maaye baapa zameenaantha kaam karnaara.  Thya karthaan naangara dhivasa, bee simpdaa dhivasa, naatni laavaacha dhivasa, zameenaanthasun nokkotha ropa askin uppadacha dhivasa, kaapni dhivasa pora askin thae kaam karaala nunjaathila, shaalaantha aeka dhone poracha asthila.  rr, rraacha mamacha lenke dogadhane asthila, thyaancha vina aek dhone poracha asthila.  Asaltha dhivasa kiththeka panthoji lokayin zameenaatha kaama ahe manun nunjaathila.  Shaala chaalatha asala.  Chouthayin paanchvayin vaachthaana rracha panthoji naahitha dhivasa shaala paayingala. Konithrin thora adhikaari shaala paayaala yethaatha manun kallathra, rr gharo ghar jaavun poraancha maaye baapaakada bolun poraansa shaalaala balangun yeila. Udhanda allaadaavnska asala, themmaacha nankara porathirin yethila. Adhikari loka nungele manje porayin parthun nunjaathila. Aek dhone dhivasa panthoji doga dhaneyin naahithemma adhikari yevungele.  Konithrin althra payilla rraacha gharaala yethila, mama ghaanvncha mukhya adhikari, thyaaja vina asa yeyaacha adhikaarinsa rraacha gharaanthacha khaana peena.  Panthoji nahithemma adhikari ale manje rr poraansa panthojincha gharaala paativun thenaala balaangun yae manala. Aeka dhone shinthode palla manje shaalaantha paani galna, paranthu thor pousa yevungela manje theththa theththa galala.  Themmaskin shaala rraacha gharcha verandaahnthacha (aalodi manun aravaantha saangthila) chaalala.  Aeka dhone dha thor vaara pousa althemma shaala thasacha basungela.   Punayin baandhaala aeka dhone mahinethirin hoila, themma shaala nankara dhooraantha asaacha dhevulaacha praakaaraantha aeka dhone mahine chaalala.   Delheela gelaampiri rr shaankaalcha college aekaantha milun vaachla.  Sandhyakaali saha ghantenthasun raathi daha vaajivun chaalees nimisha pathori College.  Mahinaantha aeka dhone dhivasa raathri akra vaajivun chaalees nimisha pathori asala.  Thyaaj nanthara bandi dharun gharaala yethaana ghante baaraah vora hunjaayila.  Thaeyin hinwaala dhivasa manje paaracha srama.  Punayin dhusara dhivasa arnodhi loukara utun saade aat ghantela bandi dharun kaaryaalayalaa jaanvan.  Aththa chinthun paayaalthirin aascharya vaadtha. 02-06-2018

एक-दोन एक-दोन fig very few (in numbers). उदंड उणे संख्याच. uis (1) गेल महिना पूरा फार ऊब होत॑.आज कायकी एक-दोन बूंदाच शिंतोडे पडले. (2) अम्च खेडेगामाच साळेंत॑ बरोर शिकिवनात॑ म्हणून अग्गिदनालीं कळेल. हे वर्षाच एस.एस.एल.सी परीक्षांत॑ कायकी एक-दोन लेंकरे जिंतलतर तेच जास्ती म्हणूया. आरार ल्हान असताना पल्लवपुरमांत शाळे काहीं नहोत॑. दोन मैल चालून गेलतर मणलूर म्हणच गांवांत एक शाळे पांचवी श्रेणी पतोरी होत॑. तेवढ॑ दूर पाठिवला आरारच बापाला इष्ट नाही. आरारच अम्माच गांव वीदिविडंगनांत बाजू घरांतच शाळे. त्यजकरतां वीदिविडंगन शाळेंत मिळिवूनटाकले. सौकर्य, तेम्हा तेम्हा घराला येऊन जाईल. अत्ता पल्लवपुरमांतयीन शाळे येऊनगेल॑. पांचवी पतोरी शाळे म्हणून नाव॑. दोन पंतोजी, एकले श्रीवंचियमांत्सून यांव॑. अण्खीएकले पाप्पनचेरींत्सून यांव॑, चालत येतील. मद्धे दोघदन पूंगुळमांत्सून येत होते. पंचावन्न रुपे मुशारा (धर्मा), तेयीन, मणि-ऑर्डर द्वारा (वाटे) वेगळ॑ कोणाच की नावांत येईल पांच तारीखा वोर. तेनी गांवांत घरांत असांव॑. तेनी पांच दहा रुपे काढींगून बाकी पैसे पंतोजीला देतील. श्रीवंचियम पंतोजी तेम्हा तेम्हा आरारकडेसून एक दोन रुपे माईंगतील (माहींगतील). त्यजविना घरच॑ तांदूळ, चिंच, मिर्शिंगा, उडीदाच मुगाच दाळ, नारळ वगैरा आरार देत असेल. खेडेगांव, शाळेला येयाच पोर उदंड उणे. माय-बाप जमीनांत काम करणार. त्याकरतां नांगराच दिवस, बीं शिंपडाच दिवस, नाटणी लावाच दिवस, जमीनांत्सून नोक्कोत॑ रोप अस्कीन उप्पडाच दिवस, कापणी दिवस, पोरे अस्कीन ते काम कराला नूंजातील (निघून जातील). शाळेंत एक दोन पोरेच असतील. आरार, आराराच मामाच लेंक दोघदने असतील. त्यांच विना एक दोन पोरेच असतील. असलते दिवस कित्येक पंतोजी लोकेयीन जमीनांत काम आहे म्हणून नूंजातील (निघून जातील). शाळे चालत असेल. चौथयीन पांचवयीन वाचताना आरारेच॑ पंतोजी नाहीत दिवसी शाळे प्हायींगेल॑. कोणीतरीन थोर अधिकारी शाळे प्हायाला येतात म्हणून कळ्ळतर, आरार घरोघर जाऊन पोरांच माय-बपाकडे बोलून पोरांस शाळेला बलाईंगून येईल. उदंड अल्लाडांवास्क असेल, तेम्हाच नंखर पोरे तरीन येतील. अधिकारी लोके निघूनगेले म्हणजे पोरेयीन पर्तून निघून जातील. एक दोन दिवस पंतोजी दोघदनेयीन नाहीतेम्हा अधिकारी येऊनगेले. कोणीतरीन आलतर पह्यिल॑ आरारच घराला येतील. मामा गांवाच मुख्य अधिकारी. त्यज विना, अस॑ येयाच अधिकारींस॑ आरारच घरांतच खाणे पीणे. पंतोजी नाहीतेम्हा अधिकारी आले म्हणजे, आरार पोरांस पंतोजीच घराला पाठिवून तेनाला बलाईंगून ये म्हणल. एक दोन शिंतोडे पडल॑ म्हणजे शाळेंत पाणी गळना. परंतु, थोर पाऊस येऊनगेल॑ म्हणजे तेथ॑ तेथ॑ गळल. तेम्हास्कीन शाळे आरारच घरच॑ वरांदांतेच (आलोडि म्हणून अरवांत सांगतील) चालेल. एक दोन दा थोर वार॑-पाऊस आलतेम्हा शाळे तसेच बसूनगेल॑. पुन्हायीन बांधाला एक दोन महिनेतरीन होईल. तेम्हा शाळे नंखर दूरांत असाच देऊळाच प्राकारांत एक दोन महिने चालेल. डेल्हीला गेलांपिरी आरार स्यांकाळीच (सायनकाळीच) कॉळेज एकांत मिळून वाचला. संध्याकाळी सहा घंटेंत्सून रात्री दहा वाजून चाळीस निमिष पतोरी कॉळेज. महिनांत एक दोन दिवस रात्री अक्रा वाजून चाळीस निमिष पतोरी असेल. त्यज नंतर बंडी धरून घराला येताना घंटे बारा वोर होऊनजाईल. तेयीन हिंवाळा (हिमाळा) दिवस म्हणजे फारेच श्रम. पुन्हायीन दुसर॑ दिवस अरुणोदि लोक्कर उठून साडेआठ घंटेला बंडी धरून कार्यालयाला जांव॑. अत्ता चिंतून प्हायालतरीन आश्चर्य वाटते.   02-06-2018 (Re-written in DM script by ARV)