नुस्त असेच - 4

In this set of   sixteen  writings RR takes us through some stray thoughts, ideas and events in a casually serious tone

एक वये नंतर एकलेविणी बाह्येर जाताने म्हणून आरार सांगिट्ला. परंतु, केवढ॑कीदा एकलाविणी बाह्येर जात अस्तो, ल्हान वयेच की ! आरारच बापा सांगतील, पोराटिकपण॑ नोको म्हणून. परंतु, देव दोन कान देलाहेतकी, एकांतून ऐकून दुसरांत्सून बाह्येर सोडूनटाकेल. पल्लवपुरमांत नारळी झाड वेघाला सोडनात॑, बापाला कळूनजाईल. वीदिविडंगनांत वेघूया. नारळी झाड, अंबा झाड, अवळा झाड, चिंचाच झाड अस्कीन वेघला. ते काळीच नारळी झाड अस्कीन उदंड उंच असेल. वार॑ बडिवल॑ म्हणजे झाडॆच अस॑ तस॑ हलेल. झाडावोर बसलासतेम्हा भयंकर वार॑ बडिवलतर नंखर भेंच वाटेल. आरारला आडांत उतरणे म्हणजे उदंड प्रीते. वीदिविडंगन आड उदंड गारे (गार॑) असना, केम्हायीन उणेपक्षा वीस पाऊल (फुट) पाणी असेल. पाऊसाळा दिवस नंखर अधीक असेल. आड नंखर रुंद असेल. उतराला आडा आंतल पटीस फिरून पांये ठिवाचास्क ठिकाण असेल. उतराला सौकर्य असेल. परंतु, पल्लवपुरम आड उदंड गारे, केम्हायीन चाळीस पाऊल (फुट) पणी असेल. पाऊसाळा दिवस अण्खीन भरून असेल. आडयीन निरुंद, आंतल पटीस पांये ठिवाच ठिकाणयीन निरुंद. गांवाच लोके येऊन स्नान करूनटाकून पाणी भरींगून जातील. दोन गांवाच आडालायीन फिरून विटकारा ठिवून चार पांच पाऊल (फुट) उंचाला भिंतीस्क बांधलासतील. आडाला चक्राकार भिंतयीन असेल. आरारच दोन गांवाच आडांतयीन चक्राकार भिंतेच. पाणी शेंदताना ते भिंतीवोर पोट ठींगून टेंकींगून ते दोरा (चरांट) ओढतील. कित्येकदा आडावोर ठिवलते पात्र-भांडि आडांत पडूनजाईल. काम करणारि पात्र-भांडि घांसून आडाकडे ठिवलसेल. अम्मा की, काकि की, मामि की ते पात्र विसलून (सोवळ॑ !) आडाच भिंतिवोर ठिवून, नंतर आंत काढींगून जातील. केम्हातरीन पात्र की, पळि की निसरून आडांत पडूनजाईल. कांठ असाच पात्र की, घागर की पडूनगेलतर काढाला एक उपकरण असेल. "पाताळ पळि" (पाताळ करंडि) म्हणतील - मद्रासांत "गोलुसु" (बायका पांयेंत घालींगाच सांखलीस्क असाकरतां) म्हणतील. एक चक्राकार लोखंडाच  (लोखुंडाच) कांबींत भरून वंकड॑ तिंकड॑ कांब अडकिवलसतील. ते कांबींत एक घट्टि दोरा (चरांट) बांधून आडांत उतरिवून अस॑ तस॑ फिरवतील. पात्राच कांठ अडकल॑ म्हणजे दोरा धरींगिट्लत्यांस कळूनजाईल, दोरा वोर ओढतील, पात्र येऊनजाईल. परंतु, पळि, उचट्णे, ल्हान पात्र, कांठा नाहीते पात्र काढाला होईना. आडांत उतरूनेच काढाम॑. आडांत उतराला आंतल॑ पटीस पांये ठिवाला ठिकाण असेल. पल्लवपुरमंत निरुंद शेवाळा धरून असेल. निसरेल. वीदिविडंगनांत रुंद असेल, निसरना. पल्लवपुरमांत अम्मा सांगिट्ले म्हणजे, बापा तिरुवारूराला गेव्लतेम्हा, आरार आडांत उतरेल. आडांत उतरालायीन एक सूक्ष्म आहे, पोगाला कळ्ळसाम॑. आडांत उडीमारताना नंखर दूर पांये खाले (आंगाच जाडामळे) जाईल, तेम्हा उतरणार डोस्के खाले जायाला प्रयत्न करांव॑, पोगास्क हात पांये हलिवाम॑. भोई हाताला लागलतर, पात्र-भांडि, पळि, उचट्णे हुडकांव॑. एवढीन उदंड लोक्कर (लोक्कुर) करांव॑. पाणी मनुषाला वोर लोटेल. वोर येऊन, पात्र वगैरा मिळ्ळ॑नाही म्हणजे, पुन्हायीन डोस्केखाले पोगत आंत जांव॑. पाणी तीनदा वोर लोटेल, तेम्हा पाणीवोर येऊन, नंखर वेळ स्वांस (श्वास) सोडून, नंतर आंत जाऊया. पोराटिकपण॑ करलतर पाणी मनुषाला आंतेच दाबूनटाकेल. त्यज नंतर "नारायणा नारायणा" च॑. दोन तीन घंटे नंतरेच वोर तरंगेल. आडाच पाणींत अस्ताना पाणी पीताने, श्वास केवढ॑ उशीर राखाला (अटोपाला) होईलकी, तेवढ॑ उशीर आंत असून बाह्येर येऊनजाम॑. आरार केवढ॑कीदा पल्लवपुरम वीदिविडंगन आडांत उतरलाहे, अण्खीन खाणी लिव्हत आहे ! नारळी झाड वेघणे ? ते नंतर प्हावुम्हणे, जीर्णाला येंव॑ नहोका ?  (Re-written in DM script by ARV) 17-02-2017

Aek vaya nanthara aekla baayaara jaathaane manun rr saangitla. Paranthu kevdakidha aekla baayaara jaatha astho, laahna vayacha ki. rraacha baapa saangthila, poraatika pana nokko, manun. Paranthu dheva dhone kaana dhilethki, aekaanthu aikun dusaraanthasun baayaara soduntakila. Pallavapuraantha naarli jaada vegaala sodnaatha, baapaala kalunjaayila. Veedhividangaantha veguyaa. Naarli jaada, ambaa jaada, awlaa jaada, chinchaacha jada, askin vegala. Thae kaalcha naarli jaada askin udhanda uncha asala. Vaara badivla manje jaadacha asa thasa alala, jaadaa vora baslaasthemma bayankara vaara badivlathra nankara bhencha vatala. rraala adaantha utharna manje udhanda preethe. Veethividangan aada udhanda gaare asna, khemmayi unapaksha vees paavul paani asala, pausaala dhivasa nankara adhika asala. Aada nankara rundha asala. Uthraala aadaa anthla pateesa pirun paaye tivaachaska tikaana asala. Utharaala soukarya asala. Paranthu Pallavapuram aada udhanda gaare, khemmayi chaalis paavul paani asala, pausaala dhivasa aniki barun asala. Aadayin nirundha, anthla pateesa paaye tivaacha tikaanayin nirundha. Gaavncha loka yevun snaan karuntakun paani baringun jaathila. Dhone gaavncha adaalayin pirun vitkara tivun chaar paanch pavul unchaala bintheeska baandhlaastheela. Aadaala chakraakaara bintheyin asala. rracha dhone gaanvncha aadaanthayin chakraakaara binthecha. Pani sendhthaana thae bintheevora pota teengun tenkingun thae dhora oadthila. Kiththekdha aadavora tivalthe paathra baandi adaantha padun jaayila. Kaam karnaari paathra baandi gaasun adakada tivlaasala, ammaki, kaki ki, mami ki thae paathra visulun (sowla!) aadaacha binthivora tivun nanthara aantha kaadingun jaatheela, kemmathirin paathraki, pali ki nisurun aadaantha padun jaayeela. Kaanta asaacha paathra ki, gagare ki padungelthra kaadaala aeka upakarana asala, paathaala pali (paathaala karandi) manthila - Madraasaantha golusu (baika paayaantha gaalingaacha saankliska asa karthaan) manthila. Aeka chakraakara lokhandaacha kaambintha barun vankada thinkada vaankaltha kaambe adikivlaasthila. Thae kaambintha aeka gatti dhora baandhun aadaantha uthrivun asa thasa pirivtheela, paathraacha kaante adakla manje dhora dharingitlathaansa kalun jaayila, dhora vora odthila, paathra evunjaayila. Paranthu pali, uchatna, laahna paathra, kaanta nahitha paathra kaadaala hoina, aadaantha uthrunacha kaadaanvan. Aadaantha uthraala anthla pateesa paaye tivaala tikaana asala, Pallavapuramaantha nirundha sevaala dharun asala, nisarala. Veedhivinganaantha rundha asala, nisarna. Pallavapuramaantha amma saangitle manje, bapa Tiruvaruraala gelthemna, rr aadaantha uthrala. Aadaantha uthraala yin aeka sookshuma ahe, pogaala kallasama, aadaantha udi maarthaana nankara dhoora paaye kalle, angaacha jadaamala, jaayila, themma utharnaara doskaa kalle jaayaala prayathna karaanvan, pogaaska aatha paaye alivaanvan, boye aathaala laagalthara, paathra baandi pali uchatna udukaanvan, evdi udhanda loukara karaanvan, pani manushaala vora lotala, vora yevun, paathra vagairah milla nahi manje, punayin doskaa kalle pogatha aantha jaanvan. Paani theen dha vora lotala, themma paani vora yevun nankara vela saans sodun, nanthara aantha jaavuya. Poraatikapana karlathra pani manushaala aanthacha dhaabuntakila. Thyaaja nanthara Narayana Narayana cha. Dhone theen gante nantharacha vora tharangala. Adcha paanintha asthaana paani peethaane, swaas kevda usira raakhaala/atobaala hoyilaki thevda usira aantha asun baayaara yevunjaanva. rr kevdkidha Pallavapuram Veedhividangan aadaantha utharlaaye, aniki kaani livatha ahe! Naarli jaada vegna? Thae nanthara paavumna, jirnaala yaanva nahoka 17-02-2017