इकडून तिकडून - 5

In these fourteen random episodes RR takes us through various thoughts and places at his own pace. Always delightful and always endearing, come, look through these kaleidoscopic narrations.

26 जॅनुवरी 1951 - भारत देश गणतंत्र राष्ट्र होऊन एक वर्ष झाल॑. आरारच॑ शाळेंत रजा असलतरीन अस्के पोरेयीन शाळेला यांव॑ म्हणून सांगूनटाकले. गांवांत धानाच (धान्याच) कापणी अण्खीं चालत होत॑. नांगराच दिवस, नाटणीच दिवस, कापणीच दिवस अस्कीन गांव॑च पोरे शाळेला येईनात. असलतरीन पाष्टे वेळ आहार घेऊन देतों म्हणून म्हणट्लतकरतां भरून पोरे शालेला येऊनगेले. आठ घंटेला सकल पोरानायीन एकामागे एक ओठाक म्हणून श्रीवंचियमाला चालत बलाईंगून गेले. पोरांच हाती त्रिरंगाच ध्वज होत॑. अच्युतमंगलमांत एक थोर मनुष येयालजातात  म्हणून सांगिट्लहोते. तेनी बोलाच ऐकांव॑ म्हणूनयीन सांगिट्लहोते. वाटेंत श्रीवंचियमांत चंद्रूच भोजनालयांत अस्के पोरानायीन खायाला घेऊन देले. आरार मामाच बरोर तेथ घडीघडी जाईलकरतां चंद्रू आरारला प्हावून "नी उळ्ळे वाडा" म्हणून आंत बलाईंगूनजाऊन भोईवोरल॑ पाटावोर बसिवून त्यांच बरोर काम करणार पोराकडे "वेंबू, भवानी शंकर राव मरुमानुक्कु गोदुमै हल्वा, इड्ली, दोसै, कॉफी कुडु". (अत्ता ते पोर - म्हातारा होऊनगेले - श्रीवंचियम देऊळाच सन्निधि बीदांत "मंगळांबिका मेस्स" म्हणून भजनालय ठिवलाहेत॑). अच्युतमंगळम जावून घराला परताला एक घंटे होऊनगेल॑. वाटेंत अस्कि पोरेयीन "महात्मा गांधी कु जै, जवहरलाल नेहरु कु जै, बाबु राजेन्द्र प्रसाद कु जै, राजाजी कु जै" वगैरा वगैरा घोषणा करेत गेले/आले. ते काळांत स्वतंत्रता दिवस, गणतंत्र दिवस म्हणजे लोके उदंड मर्यादा देत होते. कां म्हणजे, तेनी बाह्येरल॑ देशाच लोके येऊन भारत देशांत करलते अन्याय अस्कीन प्ह्यलहोते/भोगल्होते. ते लोक अमच॑ देश सोडून गेलते तेवढ॑ संतोष लोकांना. (अत्ता अमच लोकेच अन्याय करतात, भोगामेच. जा जा वेळ जे जे होईल ते ते भोगांव॑. विवेकाला विसरूनहीं आपण कष्टी खांव॑ म्हणून उगेच का सांगिट्ले थोरळे ?) दुकान बाजार तेवढीन झांकलासेल. बीदीलाबीद घरोघर तोरण बांधलास्तील. खेडेगांव नहोका, लोक अपणाच घरच वेशेसास्क करतील॑. अत्ता ? दुकान बाजार अस्कीन उघड॑ असत॑. एक दिवस रजा मिळत॑की म्हणून कार्यालयांत काम करणारांना संतोष. पोरांना शाळे नाही म्हणून संतोष. काय सांगणे जावा. लोकांच मनांत संतोष म्हणाचेच नाही. राम राज्य चालत॑ का, रावण राज्य चालत॑ का म्हणून मद्धे मद्धे शंका येऊनजात॑. प्हावुम्हणे. (Re-written in DM by ARV) January 26, 2017

26 January 1951 - Bhaaratha desha ganathanthra raashtra ovun aek varsha jaala. rraacha shaalaantha razaa (rajaa?) asalthirin aske porayin shaalaala yaanvan manun saanguntakle. Gaanvaantha dhaanaacha kaapani aniki chaalatha hotha. Naangraacha dhivasa, naatnicha dhivasa, kaapanicha dhivasa askin gaavncha pora shaalaala yeyinaatha. Asalthirin paashte vela aahaara gevun dhethon manun mantlathaa karthaan barun pora shaalaala yevungele. Aat ghantela sakala poraanayin aekaa maaga aeka otaake manun Srivaanchiamaala chaalatha balaangun gele. Poraancha aathi thiranga dhwaj hotha. Achuthamangalamaantha aek thora manusha yeyaala jaathaatha manun saangitlothe. Theni bolaacha aikaanvan manunayin saangitlothae. Vaataantha Sruvanchiamaantha Chandrucha bhojanaalayaantha aske poraanayin khaayaala gevun dhile. rr mama barora theththa gadi gadi jaayila karthaan Chandru rraala paavun 'nee ulle vaadaa' manun aantha balangun jaavun boyeevorla paataavora basivun thyaancha barora kaam karnaara porakada 'Vembu, Bhavani Shankar Rao marumaanukku godhumai halwa, iddly, dosai, coffee kudu'. (Aththa thae pora - maathaara hungele - Srivanchiam dhevulaacha sannidhi beedheentha Mangalambika Mess manun bhojanaalaya tivletha). Achuthamangalam jaavun gharaala parthaala aek gantae hungela. Vaataantha aski porayin Mahathma Gandhi ku jay, Jawaharlal Nehrukku jay, Babu Rajendra Prasad kku jay, Rajajikku jay, vagairah vagairah goshana karatha gele/aale. Thae kaalaantha Swathanthratha dhivasa, ganthanthra dhivasa manje loka udhanda maryaadha dhetha hothe. Kaan manje theni baayaarla deshaacha loka yevun Bharatha deshaantha karlatha anyaaya askin paaylothae/bhoglothae, thae loka amcha desha sodun geltha thevda santhosha lokaana. (Aththa amcha lokacha anyaaya karthaatha, bhogaanvacha, ja ja velay je je hoyila thae thae bhogaave, Vivekaala visaruni aapana kashti khaavaavay manun ugochaka saangitle thorle?) Dukaan baazaar thevdin jaanklaasala, beedheela beedhe, gharo ghar thoran baandhlaastheela. Keda gaanva nahoka, loka apnaacha gharcha vishesaaska karthila. Aththa? Dukaan baazaar askin ugada astha. Aeka dhivasa raza milthaki manun kaaryaalayaantha kaam karnaaraana santhosha. Porana shaala nahi manun santhosha. Kaaye saangna jaavaa. Lokaancha manaantha santhosha manaachacha naahi. Raam rajya chaalthaka Raavan rajya chaalthaka manun madhdhe madhdhe shankaa yevun jaatha. Paavumna. January 26, 2017