स्मरण संपुष्ट – 5

In a series of eleven nostalgic writings Rajaram Ramachandran takes us to those simple good old days. Some of his writings are in Roman DM, and some in Marathi (Devnagari lipi) as spoken in his home. The Standard DM version by Ananda Rao Vasishta is also given alongside.
  

स्मरण संपुष्ट – 5

Standard DM 1 (by ARV)	Roman DM (by RR)	DM 2 (by RR)
खेडे गांवाला कसाल 'खेडे' म्हणतात म्हणून आरार अपणालच विचारिंगून केंस उपडींगांव म्हणून प्रयत्न करला. बरीवेळ डोईंत केंस नाहीतामळ डोस्क वांचल॑. काय उण होत खेड़ गांवांत ?  शहरांत भाजी-पाला एक वाराल घेऊन आणून हिम्स पेटींत ठिवून उपयोग कर्तात. काय हिंस डब्बा झालतरीन शिळ भाजी-पाला शिळेचकी. पल्लवपुरमांतकी वीदिविडंगनांतकी पाष्टे बागाल जाऊन भाजी-पाला तोडिंगून अणलत॑ सये अहे आराराल. बीन्स, घेवडीशेंगा, गोर्धनशेंगा, बडतिशेंगा, कोह्ळ॑, भोंपळा, अळूचगड्डे, सूरण, वांगी, भेंडी, पडवळ (आराराल अवडना), वाळूक वगैरह अग्गीन घरच॑ बागांत्सून मिऴल. अमावास्य दिवसी कायी केळ, बाळदिंड, केळीचपान, समच मिळल.  नारळाल तो उण असना.   चिंच, मिर्शिंगा (ओल मिर्शिंगा, वाळ्ळते तंबड मिर्शिंगागा), खोब्राचतेल, चोक्कोटतेल, दूध, दही, ताक, लोणी, तूप, सगळयीन घरचेच. केम्हा पह्जकी तेम्हा मिळून जाईल.  कित्येक वेळ गूळयीन घरच॑ असेल. तांदूळ, उडीद, मूग वगैरा विचारणेच नोक्को. फल-फलादिक ?  केळ- पिवळ॑, रस्ताळी, डोंगूराच, अण्खीएक आंगाला उदंड चोक्कोट, पेयन म्हणतील, अंबा, फणस, पपाया, दूधकेळ, लिंबू, अवळा, जांभळ, बोर, अनानास, दाळिंब, तेवढीन ताजा मिळेल. काय, बिजली नहोत, चुम्मणीतेलाच दिवाच. प्रयाण बैलगाडींतच, बस रेलरोड म्हणजे चार पांच मील बैलगाडींत जावूनच धरांव. श्रम कायीन असना, दंडक झालतेच.  वातावरण शुद्ध असल. कसाल लोक शहराल पळतात ?	Kheda ghaanvaala kasaala 'kheda' manthaathki manun rr apnaalaachaKheda ghaanvaala kasaala 'kheda' manthaathki manun rr apnaalaacha vichaaringun kesa uppdingaanvan manun prayathna kartho, doyeentha kesa naahithaamala doska vaanchla.  Kaaye una hotha kheda gaavaantha?  Shaharaantha baaji paala aeka vaaraala anun himsa dabbaantha tivun upayoga karthaatha.  Kaaye himsa dabba jaaltherin shila baaji paala shilachki?  Pallavapuramaantha ki Veedhividangaantha ki paashte bhaagala jaavun baaji paala thodingun andlathe saye ahe rraala.  Beans, gevdi Senga, gordhan senga, badadhi senga, kowla, boampla, aloocha Gadde, shurana, vaangi, benda, padavvala (rraala avadnaa), valooka, vagairah aggin garcha milala.  Amavasya dhivasa kaayee kela, baaldhinda, keleecha paana samacha milala.  Naaralaala una asna.   Chincha, mirsinga (Ola mirsinga, vaallathe thambda mirsinga), kobraacha thela, chokkota thela, dhoodha, dahi, loani, thoopa, sakalayin garcha, kemma pajjeki themma milun jaayila.    Kiththeka vela goolayin garcha asala.  Thandoola, udeedha, mooga vichaarnacha nokko.   Pal phalaadhika?  Kela - pivla, Rasthaali, doanguraacha, aniki aeka,  angaalaa udhanda chokkota Peyan manun, ambaa, phanasa, papaaya, dhoodh kela, limboo, avlaa, jaambla,  boara, anaanaas, dhaalimba, thevdin taaza milala.   Kaaye, bijli nahotha, chumni thelaacha dhivaacha.  Prayaana bail gaadeenthacha, bus rail gaadi mhanje paanch mile bail gaadeenthacha jaanvan.  Srama kaayin asnaa, dhandaka jaalthecha.  Kasaalayin loka shaharaalayin palthaatha?	खेड गांवाला कसाल 'खेड' मण्तात मणून आरार अपणालच विचारिंगुन् केंस उप्डिंगांव मणून प्रयत्न करल।  बरीवेळ डोयींत केंस नाहीतामळ डोस्क वान्च्ल।  काये उण होत खेड़ गांवान्त?  शहरांत बाजी पाला एक वाराल गेवुन् अणून हिम्स पेटींत टिवून उपयोग कर्तात।  काये हिम्स डब्बा जाल्तिरीन् शिळ बाजी पाला शिळच्की!  पल्लवपुरमांतकी वीदिविडन्गनांतकी पाष्टे भागाल जावुन् बाजी पाला तोडिंगचन् अण्ड्लते सये अहे आराराल। बीन्स्, गेव्डी सेंगा, गोर्धन् सेंगा, बडदी सेंगा, कोव्ळ, बोम्प्ळा, अळूच गड्डे, शुरण, वान्गी, बेण्डा, पडव्वळ (आराराल अवड्ना), वाळूक वगैरह अग्गिन् घर्च भागान्तसून् मिऴल।  अमावास्य दि्वस कायी केळ, बाळ्दिण्ड, केळीच पान, समच मिळल।  नारळाल तो उण अस्ना।   चिन्च, मिर्सिंगा (ओल मिर्सिंगा, वाळ्ळते तम्ब्ड मिर्सिंगा), कोब्राच तेल, चोक्कोट तेल, दूध, दही, ताक, लोणी, तूप, सकळयिन् घर्चच।  केम्मा पज्जेकी तेम्मा मिळून् जायिल।  कित्तेक वेळ गूळयिन् घर्च असल।  तान्दूळ, उडीद, मूग वगैरा विचार्नच नोक्को। पळ् फळादिक?  केळ - पिव्ळ, रस्ताळी, डोन्गूराच, अणिकि एक आंगाला उदण्ड चोक्कोठ, पेयन् मण्तील, अम्बा, पणस, पपाया, दूध केळ, लिम्बू, अवळा, जाम्बळ, बोर, अनानास्, दाळिंब, तेव्डिन् ताज़ मिळल। काये, बिज्ली नहोत, चुम्णीतेलाच दिवाच।  प्रयाण बैल् गाडींतच, बस रेलरोड म्हण्जे चार् पांच मील बैल् गाडींत जावुनच धरांव।  श्रम कायिन् अस्ना, दण्डक जाल्तेच।  वातावरण शुद्ध असल। कशाल लोक शहराल पळतात?