RR Re-loaded 5

More of RR's reminisces in a series of nine writings.

No. 5.

RR Re-loaded (21-08-2016)

Re-written in DM script

Kaalcha illaacha peeta nankara urungela. Puray purnaaska hotha. Nankara korda peeta milivun milivneentha gaalun aek piriv pirivun ooththappam (maja bavoji ut pataang manthila) karuya manun prayathna karthon. Nankara ambata asala - thechaki ooththappamacha guna. Kshama kara. Kunta paaylaanthaka thumi? Devulaantha asalki thae naho, ghaavaantha askin asalki thae. Devulcha kuntaala paayiri asala, chaari patisayin cement laavun baandhlaasthila, maathi manaacha kuntaa aantha paani kalle asalki thevdacha. Ghaavaantha asaacha kuntaala ponavanta paayiri asna, asalthra aek patisa asala. Chaari patisayin jaadi judpa asala, kevdaacha pulaacha ropa, ambaacha jaada, asa thasa barun asala, madhdhe paani asala. Thyaajaskacha maja doska (doyee) ahe, madhdhe paani asaacha tikaana kaali kaayin asna, pirun jaadi judpa asaacha tikaana nankara kesa heththa theththa asala. Payilla aggi kshavaraakada (hajaamaakada) mahinaala aekdha jaatha hothon, nanthara dhone mahinaala aekdha, nanthara nanthara theen mahinaala aekdha. Kshavarakaakada jaavun baslon manje tho 'yo kaaye paise (tips) dhyaala jaatho' manun asa thasa kesa kaathrun birkaavuntakila. Aeka upaaya karlon, jaavun basthaanacha vees rupaye thela dhevuntakina, thevdacha tho besha (?) karala. Aekdha mala step cutting pannattuma Sir manun vichaarla manje paayingakaan! Karingun baayara evun angoli karuntakun doska paayilthara vikaara asala, aek mahina hoila nankara kesa vaadaala. Themma maningana, atha ithpara kesa besha vaadlaampiricha Kshavaraakakada jaana manun. Vees panche vees dhivasa nanthara kesa nankara vaadala, avadala. Aek mahinaa nanthara kesa vaankaala aaramba hoila. Thevda kesayin uththar dakshin poorva paschim dishaala paatha asala, nankara aakaasha paatha asala, paranthu boyee paayaaska kaayin asnaa. Aniki aek vaara jaalthara vinchiringinacha srama hunjaayila. Thevdacha hajaamaakada jaanvan manun vaatun jaayila. Kevda divasa lotaala hoyilaki thevda dhivasa raakhun jaayina. Punaayin thaecha hishoba. Asa chaalatha ahe. Aththa kaal chakra maagha pirivlon. Pannaas saat saththar varsha puda - Pallavapuramaantha aeka kshavaraka, Kuppu manun naanvan, maathaaraa, kuntaakaanti chaukandikada aeka amba jaada kalle basun kshavar karala. Bapa mee jaathaana majakada 'moksha varam vendaam' manun saangre manun saangthila. Mala vaatala, bapa kasaala moksha varam vendaam manun saangthaatha? Kuppu kona mokshavaram denaara manun mala themma kallani. (Mala savlaa varsha jaalaampiricha kalla thae mokshavaram naho, mukha kshavaram - shaving manun). Mee gelon manje kombdaala dharaaska maja doska dharun apanaacha maandivira tivingun kaathara kaadala (dhothra vegla mudhrun baandhingitlaasala, gaamaacha gaane badivala, Aeka ardha gante vela mee sosingun asana, vegla vaata nahi). Thyaaja kaalaa nanthara thyaaja lonka Sadaaksharam manun aekla yetha hotha. Thyaala parameswaraancha ardha dhole, thae tingunacha tho maaga puda kshavar karala; besha aanga dharun sodala, gaavncha kaani askin bolala. Aekdha mee Delheela jaavun paanch varshaa nanthara parthun alon. Tho paanch varshaacha kaaniyin saangatha maja ponaavanta kesa kaaduntakla. Malaacha maja koona kallani, payillacha cartoon, aththa evda kesa kallaampiri vichaarnacha nokko. Pallavapuramaantha asa manje Veethividangan kasa? Kshavara karingaala Srivaanchiam jaayina. Payilla Raman Lakshmanan manu avle javle karatha hothe. Thyaaja nanthara Murugesan manun aeka Congresswala. Desa swathanthra hoon vees varsha jaalotha, mee Delheenthasun alothon. Tho mala Indira Gandhila payilaanthaka, asa thasa vicharatha asala, besha kaam karala. Nanthara aeka modka arsa tingun mala doskaacha maaga puda, ye patisa thae patisa dhaakivun 'thumi aththaa Rajkumaaraaska ahentha' manun saangala. Amaala kalala amcha chaangaloopana, asalthirin aeka manaantha vaatala, karracha ami thasa asuya manun. Gharaala jaavun snaan karun arsa paayilthara....nokko, mee vora livthini.

कालच॑ इळ्ळाच पीठ नंखर उरूनगेल॑. पुरे-पुरनास्क॑ होत॑. नंखर कोरड॑ पीठ मिळिवून मिळिवणींत घालून एक फिरिव फिरिवून ऊत्तप्पम (मझ॑ भावोजी उट-पतांक म्हणतील॑) करूया म्हणून प्रयत्न करतों. नंखर अंबट असेल॑ - तेचकी ऊत्तप्पमाच गुण॑. क्षमा करा. कुंठ पाह्यलाहेंत का तुम्ही ? देऊळांत असेल॑ की, ते नहो, गांवांत अस्कीन असेल॑ की ते. देऊळाच कुंठाला पायरी असेल॑. चारी पटीसहीं सिमेन्ट लावून बांधलास्तील॑, माती म्हणाच कुंठाच आंत पाणी खाले असेल॑ की, तेवढ॑च. गांवात असाच कुंठाला पोणावांटा पायरी असना. असलतर॑, एक पटीस असेल॑. चारी पटीसीन झाडी-झुडूप असेल॑. केवडाच फूलाच रोप, अंबाच झाड, अस॑ तस॑ भरून असेल॑. मध्य मध्य पाणी असेल॑. त्यजस्कच॑ मझ॑ डोस्के (डोई) आहे. मध्य पाणी असाच ठिकाणी खाली, काहीं असना. फिरून झाडी-झुडूप असाच ठिकाणी नंखर केंस हेथ॑ तेथ॑ असेल॑. पह्यिल॑ अग्गीन क्षवराकडे (हजामाकडे) महिनेला एकदा जात होतों. नंतर॑, दोन महिनेला एकदा. नंतर॑ नंतर॑ तीन महिनेला एकदा. क्षवराकडे जावून बसलों म्हणजे ते "यो काय पैसे (tips) द्याला जातो" म्हणून अस॑ तस॑ केंस कात्रून भिरकावूनटाकल॑. एक उपाय करलों. जावून बसतानाच वीस रुपे तला देऊनटाकन॑. तेवढ॑च, तो बेष करेल॑. एकदा मला "स्टेप-कट्टिंग पण्णणुमा सर" म्हणून विचारला म्हणजे पाह्यींगा का ! करींगून बाह्येर येऊन अंघोळी करूनटाकून डोस्के पाह्यलतर॑ विकार असेल॑. एक महिना होईल, नंखर केंस वाढाला. तेम्हा म्हणींगणे, "अत्ता इथपर केंस बेष वाढलांपिरीच क्षवराकडे जाणे म्हणून. वीस पंचवीस दिवसा नंतर॑ केंस नंखर वाढेल॑, अवडल॑. एक महिना नंतर॑ केंस वांकाला आरंभ होईल॑. तेवढ॑ केसहीं उत्तर दक्षिण पूर्व पश्चिम दिशाला पाह्त असेल॑. नंखर आकाश पाह्त असल॑, परंतु भोई पाह्यास्क॑ काहीं असना. अण्कीन एक वार झालतर॑ विंचिरींगणाच श्रम होईल॑. तेवढ॑च, हजामाकडे जांव॑ म्हणून वाटून जाईल॑.  केवढ॑ दिवस लोटाला होईलकी, त्येवढ॑ दिवस राखून जाईन॑. पुन्हाहीं तेच हिषोब. अस॑ चालत आहे. अत्ता काल-चक्र मागे फिरिवलों. पन्नास साठ सत्तर वर्षा पुढे - पल्लवपुरमांत एक क्षवरका, कुप्पु म्हणून नाव॑. म्हातारा. कुंठाच कांठी चौकांठीकडे एक अंबा झाडा खाले बसून क्षवर करेल॑. बापा मी जाताना मझकडे "मोक्ष वरम वेंडाम" म्हणून सांगरे म्हणून सांगतील॑. मला वाटेल॑, बापा कसाला मोक्ष वरम वेंडाम म्हणून सांगतात॑ ? कुप्पु कोण मोक्ष वरम देणार म्हणून  मला तेम्हा कळ्ळ॑ नाही. (मला सोवळा वर्ष झालांपिरीच कळ्ळ॑, ते "मोक्ष वरम " नहो, "मुख क्षवरम" - shaving - म्हणून). मी गेलों म्हणजे कोंबडाला धरास्क॑ मझ॑ डोस्के धरून अपणाच मांडी व॑र ठिवींगून कात्र॑ काढेल॑. (धोत्र वेगळ॑ मुदरून/मुदडून/मुजलून बांधींगट्लसल॑. घामाच घाण बडिवेल॑. एक अर्ध घंटे वेळ मी सोसींगून असेन॑. वेगळ॑ वाट नाही). त्यज काळा नंतर॑ त्यज लोंक सदाक्षरम म्हणून एकला येत होता. त्यला परमेशवरांच अर्ध डोळे. ते ठींगूनच तो मागे पुढे क्षवर करेल॑. बेष आंग धरून सोडल॑. गांवाच खाणी अग्गीन बोलल॑. एकदा मी डेल्हीला जावून पांच वर्षा नंतर आलों. ते पांच वर्षाच खाणीहीं सांगत मझ॑ पोणावांटा केंसहीं काढूनटाकला. मलाच मझ॑ खूण कळ्ळ॑ नाही. पह्यिलेच कार्टूण, अत्ता एवढ॑ केंस काढलांपिरी विचारणेच नोको. पल्लवपुरमांत अस॑ म्हणजे, वीतिविडंगन कस॑ ? क्षवर करींगाला श्रीवंचियम जाईन॑. पह्यिल॑ रामन लक्षमणन म्हणून अवळे-जवळे करत होते. त्यज नंतर॑, मुरुगेसन म्हणून एक कॉंन्ग्रस-वाला. देश स्वतंत्र होऊन वीस वर्ष झाल॑होत॑. मी डेल्हींत्सून आल॑होतों. तो मला इन्दिरा गांधीला पाह्यलांतका, अस॑ तस॑ विचारत असेल॑. बेष काम करेल॑. नंतर, एक मोडक॑ अर्सा ठींगून मला डोस्केच मागे पुढे, हे पटीस ते पटीस दाखिवून "तुम्ही अत्ता राजकुमारास्क आहेंत" म्हणून सांगल॑. अम्हाला कळल॑, अम्च॑ चांगूळपण॑. असलतरीन, एका मनांत वाटल॑ ; खरच॑, अम्ही तस॑ असूया म्हणून. घराला जाऊन स्नान करून अर्सा पाह्यिलतर॑......नोको, मी व॑र लिव्हत नाही.