शब्दालंकार - 7

Shabdalankar - 7

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

अल्लाडणे अल्लाडणे vi  to be forced to run from place to place. निर्बंधामळे पळापळी होणे. uis मझ॑ लोंक दहावा वर्ग संपिवून अक्रावा वर्गाला मिळाच समयांत मला वेगळ॑ गांवाला ट्रान्सफर झाल॑. नव साळेंत मिळिवाजोरी मी अल्लाडूनगेलों. Note : from Tamil.  Allaadana manje​ aek kaamaa karthaan heththa theththa palaa pali karna; kaam sampivaala aek tikaana jaavun kaam hungela manje srama nahi.  Hyajakada jaa, thyaajakada jaa manun allaadaala tivalthra kaam sampthaki naahiki manushaala udhanda srama bhogaanvanska padala, nithraana hunjaayila. Kaamaa karthaan manun naahi, kaam naahithayin allaadana astha.  Saateentha rr Delhi gela.   Raayaltha tikaana Nethaji Nagar manun - Vinay Nagaraala chaar tukde karlathaantha paschimi pateesa asaltha tikaana payilla West Vinay Nagar, nanthara Nethaji Nagar. Aeka dhivasa Chandni Chowk - ruppaacha Charkona/Choukhandi manun maningaakaan - Juna Delheentha asaacha, paanvan manun vaatla.  Nigun gela.  Daryaganj pathori aek bandi, theththasun thambda rajmahal - Lal Qila - Red Fort pathori aniki aek bandi.  Chandini Chowkaantha gusthaana payilla aek pakshi grihaalaya asala, thae nankara vela paatha hotha, thyaaja nanthara aeka Gurudwara, Sikh lokaancha dhevula - Gurudwara Sisganj manthila.  Thyaaja aantha aeka daha pandhrah nimisha, prasaadha gevun kaavuntakun thala aathaanthla thoopa niptun meesaala (themma meesa kaala hotha) (sardar loka prasaadha gevun kaavuntakun dhone thalaa aathayin dhaadeela laavinguntakthila, thaecha kemma paa dhaadi pala pala asala, theni aath dhuvingnaatha) laavingun puda gela. Dhoni patisayin barun dhukaana, chaalaacha tikaanayin laahn laahn dhukaana.  Vipareetha lokaancha dhaate.  Oona vegla, gaama yeina, gaanv thasaltha, mandaa (kesa barun hotha, asalthirin) polun gela.  Vaataantha aeka thora gulchita vikaacha dhukaana, Ghantewaala manun naanva, thae dhukaanaacha Sohan Halwa, Karachi Halwa udhanda prasidhdha.  Pannas gram Sohan Halwa gevun kaallaa.  Themma rr udhanda sowla, manje kaaye, maamsaahari bhojanaalayaantha gusna, beedheentha asaacha Chai dhukaanaantha kaayin geina (themma thae patisa Coffee thevda praabalya nahotha, rail gaadi stationaatha ki thor thor bhojanaalayaantha ki Espresso Coffee manun vikala, aeka muggaantha unappani gaalun, nankara poode coffeecha poode galun nankara dhoodhayin gaalun aeka yanthraantha vaankaltha kaatiska aeka asala thyaantha hae mugga gusivun paanch saah nimisha switch gaatlaamanje thae shala shala manun sabdha karala.  Nanthara thae kaadun​ vorla vora nankara chocolate poode simpdun dheyila.  Thonda tivalthara payilla chocolate poode rooche neeta asala, thyaaja nanthara jeeve coffee udukala.  Ardha mugga nustha rooche naahitha kaayeki asala.  Thyaaja nantharacha paav mugga coffee asala.  Jeeve thae coffeela laagthaana jeeve tharpudun jaayila, kaan manje thevda kadaththa asala.  Sampla, coffee pyaacha aasaacha sutun jaayila.  rr aekdha Juna Delhi rail gaadi junctionaantha pilaaye, thaecha payillayin sevatlayin). Vaishno Bhojanaalaya manun asala, kaandhe, lasun pini gaalnaatha, thasaltha aek dhukaanaatha gusun Chai pila.  Beedhe laamba jaatha hotha, Khari Baoli manun aek tikaana ala.  rraala vaye unacha, asalthirin thevda dhoora chaalun althe, vorasun kapaal podaaska oona, parthumana manun loukara jaayaa karthaan aeka adava saandheentha gusla.  Saandhi gondhi manthila ki thasacha, aekaa maaga aeka saandhe purun pirun jaatha hotha, mukhya beedhila kasa yena manun kaala nahi. Arjunaacha lonka Abhimanyu Chakra vyuhaantha gusungela, kasa baayaara yena manun kallani.  Thasacha rr tharpadungela.  Kasa baayaara yena, konaala vicharlathirin (Hindi kalna) aniki aeka saandhe dhaakivle.  Sevti aeka manusha odingun jaayacha bandintha (rickshaw) vegun chaar aane dhevun baayaar ala.  Bandi dharun gharaala yethaana allaadhalthaantha kapaal shool yevungela.  Aanga alun gela. 31-05-2018

अल्लाडणे अल्लाडणे vi  to be forced to run from place to place. निर्बंधामळे पळापळी होणे. uis मझ॑ लोंक दहावा वर्ग संपिवून अक्रावा वर्गाला मिळाच समयांत मला वेगळ॑ गांवाला ट्रान्सफर झाल॑. नव साळेंत मिळिवाजोरी मी अल्लाडूनगेलों. Note : from Tamil.  अल्लाडणे म्हणजे एक काम करताना एथ॑ तेथ॑ पळापळी करणे. काम संपिवाला एक ठिकाण जाऊन काम होऊनगेल॑ म्हणजे श्रम नाही. ह्यजकरतां जा, त्यजकरतां जा म्हणून अल्लाडाला ठिवलतर काम संपतेकी नाहीकी मनुषाला उदंड श्रम भोगांवास्क पडेल, नित्राण होऊनजाईल. काम करताना म्हणून नाही. काम नाहीतयीन अल्लाडणे अस्त॑. साठवींत आरार डेल्ही गेला. राह्याला ठिकाण नेताजी नगर म्हणून -विनय नगराला चार तुकडे करलत्यांत॑ पश्चिमी पटीस असलते ठिकाण पह्यिल॑ वेस्ट-विनय नगर, नंतर नेताजी नगर झाल॑. एक दिवस चांदिनी-चौक -रुपेच चारकोण/चौकंडी म्हणून म्हणींगाकां- जुने डेल्हींत असाच, प्हांव॑ (प्हाम॑) म्हणून वाट्ल॑. निघून गेला. दर्यागंज पतोरी (पर्यंतीन) एक बंडी. तेथसून तंबड॑राजमहाल (लाल खिला- Red Fort) पतोरी अण्खीएक बंडी. चांदिनी-चौकांत घूंसताना पह्यिल॑ एक पक्षी-गृहालया असेल. ते नंखर वेळ प्हात होता. त्यज नंतर एक गुरुद्वारा, सिख लोकांच देऊळ - गुरुद्वारा शीशगंज साहिब म्हणतील. त्यज आंत एक दहा पंध्रा निमिष, प्रसाद घेऊन खाऊनटाकून तळहातांतल॑ तूप निपटून मीशाला लावींगून पुढे गेला (तेम्हा मीशा काळ॑ होत॑). सरदार लोके प्रसाद घेऊन खाऊनटाकून दोन हातयीन दाढीला लावींगूनटाकतील. तेच केम्हा प्हा/प्हावो दाढी पळपळ असेल. तेनी हात धुवींगनात॑. दोनीपटीसीन भरून दुकान, चालाच ठिकाणयीन ल्हान ल्हान दुकान. विपरीत लोकांच धाटे (दाट/दाटे). ऊन वेगळ॑. घाम येईना, गांव तसलते. मंडा (केंस भरून होत॑, असलतरीन) पोळूनगेल॑. वाटेंत एक थोर गुळ्चीट विकाच दुकान, घंटेवाला म्हणून नाव. ते दुकानाच सोहन-हलवा, कराची-हलवा उदंड प्रसिद्ध. पन्नास ग्राम सोहन-हलवा घेऊन खाल्ला. तेम्हा आरार उदंड सोवळ॑, म्हणजे काय, मांसाहारी भोजनालयांत घूंसना, बीदींत असाच चाय दुकानांत काहीन घेईना (तेम्हा तेपटीस कॉफी तेवढ॑ प्राबल्य नहोत॑. रैलगाडी स्टेशनांत की, थोर थोर भोजनालयांत की "एक्सप्रस्सो कॉफी" म्हणून विकेल. एक मग्गांत उनुपाणी घलून नंखर दूधयीन घालून एक यंत्रांत वांकलते काठीस्क असेल, त्यांत हे मग्ग घूंसिवून पांच सहा निमिष स्विट्च घाट्ला म्हणजे, ते शळ शळ म्हणून शब्द करेल. नंतर ते काढून वोरल॑वोर नंखर चॉक्ळेट-पूड शिंपडून देईल. तोंड ठिवलतर पह्यिल॑ चॉक्ळेट-पूड रूच नीट असेल. त्यज नंतर जीव्ह कॉफी हुडकेल. अर्ध मग्ग नुस्त रूच नाहीत॑ कायकी असेल. त्यज नंतरच पाव मग्ग कॉफी असेल. जीव्ह ते कॉफीला लागताना जीव्ह तरपडूनजाईल, कां म्हणजे, तेवढ कढत असेल. संपल॑, कॉफी पीयाच आशाच सुटूनजाईल. आरार एकदा जुने-डेल्ही रैल-गाडी जंग्शनांत पीलाहे. तेच पह्यिलेयीन शेवटलयीन. "वैष्णो भोजनालय" म्हणून असेल, कांदे, लसूण पणीं घालनात॑. तसलत॑ दुकानांत घूंसून चाय पीला. बीद लांब जात होत॑. खरीबोली म्हणून एक ठिकाण आल॑. आरारला वये उणेच, असलतरीन तेवढ दूर चालून आलते, वोरसून कपाळ फोडास्क ऊन, पर्तुम्हणे म्हणून लोक्कर जायाकरतां एक अडव॑ सांधींत घूंसला. सांधीगोंधी म्हणतील की तसेच एका मागे एक सांधे फिरून फिरून जात होत॑. मुख्य बीदीला कस येणे म्हणून कळ्ळ॑ नाही. अर्जुनाच लोंक अभिमन्यु चक्रव्यूहांत घूंसूनगेला, कस बाह्येर येणे म्हणून कळ्ळ॑ नाही. तसच आरार तरपडूनगेला. कस बाह्येर येणे, कोणाला विचारलतरीन (हिंदि कळ्ना) अण्खीएक सांधे दाखिवले. शेवटी एक मनुष ओढींगून जायाच बंडींत (ओढ-रिक्षांत) वेघून चार आणे देऊन बाह्येर आला. बंडी धरून घराला येताना अल्लाडलतांत॑ कपाळसूळ येऊनगेल॑. आंग हलूनगेल॑. 31-05-2018 (Re-written in DM script  by ARV)