शब्दालंकार - 10

Shabdalankar - 10

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

उकरून काढणे उकरून काढणे fig to provoke or dig out a fight. आवश्यनाहीस्क॑ एक भांडण॑ हुडुकून काढणे. uis बाजू घरच॑ नव सून एक चोखोट पोरी झालतरीन तिज सासू सदा तिला सळिवून भांडणे उकरून काढाला प्हात असते. Kheda ghaavaantha bbaagaalaskin aantha maise, gaaye, bakra vagairah gusthaane manuna chaari patisayin velucha kaanta galun baandhun tivlaastheela, thela aravaantha vaeli (வேலி) manthila..  Manusha jaayaala vaata pajje manun ugudun jaankaaska aeka vyavasthaa karlaasthila, thaeyin velucha kaantaa gaaluncha karlaasthila, thela padal (படல்) manun aravaantha saangthila. Pallavapuramaantha asthaana rr gadi gadi somora hothathae bhaagaala jaayila, amba thodaala, avlaa thodaala, baaji paala thodaala, maaga asaacha bhaagaala kela, kothimbiri, kareppaaka, poojaala pula thodaala jaayila. Somorla bhaagaala jaathaana aathaala, paayaala kaantaa avasya toanchala, ragatha yeyila.  Samacha thethla dhone jaadaacha paantaa modun yeyaacha dhoodha gaanvaa vora laavala, ragatha raavunjaayila, dhone dhivasaantha ranayin vaalun jaayila.  Paranthu thyaaja vora kaalavini aeka kapli baandhlaaska asala, themma themma khande hoila.  Botaantha nanka vaadatha asala, thuru thuru karala, kaayethirin ukraanvan manun vaatala, kalnaaska ranaavorla kapli ukruntakila, punaayin ragatha, aushadha.... Jawwala jawwala vaalungeltha poda nankaamala punayin upadhrava karala. Thae kaalaantha Pallavapuramaa patisa aeka rajneethi prabala hotha.  Thambda jhanda, thyaantha madhdhe kaapani kaapaacha upakaranaacha (sickle) chithra asala.  Thyaantha asaacha loka apan kaayin kaam karnaatha, kaam karnaaraana upakar karthon manun dhusaraana ukrun kaadthila.  Paise asaacha phallumdhaaraana paayilthara hae thambda jandewaalaana hoinaacha hoina.  Paise ugochaka yetha, kaam karthaatha, phallam miltha (thae kaalaantha).  Hae thambde paisewaalaankada kaam karnaara lokaansa milivun majori aniki adhika vichare, amka ghantenthasun amka ghante pathori cha kaam karana, vaaraala aeka dhivasa, thyaaja vina amaavaasya dhivasa kaam karna manun saange manthila.  Madhyasthatha​ karthon manun kaam dhenaaraakada jaavun paise dhyaava, naahithra kaam karaala manusha yeyinaatha manun ukrun kaaduntaakthila. rraala saye ahe, zameenaantha bee simpdaltha dhivasa, raathri pousa yevungela manje baapaayin kaakaayin paltheela kaala vaela paaynaathe.  Theththa theththa paani simpadaltha beela odingun baayaara nunjaathaane manun.  Naatni laavalthe dhivasayin thasacha. Themma kaam karaala manusha yeina manaala hoilka?  Asa thae thambda loka themma themma ukrun kaadatha asthila.  Baanda baandi karthila, kaayin naahitha vishaya ukrun ukrun thora kaaruntaakthila.  Sevti kashta kaam karnaara lokaanacha. Hae thambdaancha sidhdhaantha kaaye?  Aththa gharaantha laahn pora astho.  Baapa kaam karnaaraansa dhyaacha majori askin paatha asala.  Dhivasa poora kaam karlatha manushaala sandhyakaali chaar aaneyin aat aaneyin (chaaleesaantha) majori dhethaathki, aniki nankara dhevuyaaki manun lonkaala vaatala.  Manje kaaye, bapaakada yevda paise aheki, aniki vaecha karuyaaki manun vaatala.  Thaecha pora apana sampaadhaala ala manje themmaacha thyaala kalala paise ugocha yethini, srama bogun sampaadhaavan manun.  Thambdawale apanaacha paise dhyaanvan manjecha thyasnsa kalala, theni konaachki paise dhyaala ukrun kaadun ukrun kaadun konaalki dhyaala paathaatha.  Madhdhe madhyasthatha karthon manun apan dhoni patisayin paise uppadingtheela.   Baandna karivnacha thyaancha pradhaana kaama.  Khemma paa konaalthirin ukrun kaadatha asaanvan.  Thevdacha. 04-06-2018

उकरून काढणे उकरून काढणे fig to provoke or dig out a fight. आवश्यनाहीस्क॑ एक भांडण॑ हुडुकून काढणे. uis बाजू घरच॑ नव सून एक चोखोट पोरी झालतरीन तिज सासू सदा तिला सळिवून भांडणे उकरून काढाला प्हात असते. खेडेगांवांत बागालस्कीन आंत म्हैश, गाय, बक्रा वगैरा घूंसताने म्हणून चारी पटीसयीन वेळूच कांटा घालून बांधून ठिवलसतील. तेला अरवांत वेली म्हणतील. मनुष जायाला वाट पह्जे म्हणून उघडून झांकास्क एक व्यवस्था करलास्तील. तेयीन वेळूच कांटा घालूनेच करलास्तील. तेला पडल म्हणून अरवांत सांगतील. पल्लवपुरमांत असताना आरार घडीघडी समोर (सोमोर) होतते बागाला जाईल, अंबा तोडाला, अवळा तोडाला, भाजीपाला तोडाला. मागे असाच बागाला केळे, कोतिंपिरी, करेपाक, पूजाला फूल॑ तोडाला जाईल. सोमोरल॑ (समोरल॑) बागाला जाताना हाताला, पांयेला कांटा अवश्य टोंचल, रगत (रक्त) येईल. समेच तेथल॑ दोन झाडाच फांटा मोडून येयाच दूध घावाच वोर लावल, रगत राहूनजीईल. दोन दिवसांत रणयीन वाळूनजाईल. परंतु, त्यज वोर काळ॑ खपली बांधलास्क असेल, तेम्हा तेम्हा खंड (कंड) होईल. बोटांत नंख वाढत असेल, तुरु तुरु करल, कायतरीन उकरांव॑ म्हणून वाटल, कळनास्क रणावोर खपली उकरूनटाकेल. पुन्हायीन रगत, औषध (ओखद).....जवळ जवळ वाळूनगेलते फोड नंखामळे पुन्हायीन उपद्रव करेल. ते काळांत पल्लवपुरमापटीस एक राजनीती प्रबल होत॑. तंबड झंडा, त्यांत मद्धे कापणी कापाच उपकरणाच (कोयताच) चित्र असेल. त्यांत असाच लोके अपण काहीं काम करनात॑, काम करणार लोकांना उपकार कर्तों म्हणून दुसरांना उकरून काढतील. पैसे असाच पल्लमदाराना प्हायलतर हे तंबड झंडावालेंना होईनाच होईना. पैसे उगोचका (उगेचका) येत॑. काम करतात, पल्लम मिळते (ते काळांत). हे तंबडे, पैसेवालांकडे काम करणार लोकांस मिळिवून "मजूरी अण्खीन अधीक विचार, अमुक घंटेंत्सून अमुक घंटे पतोरीच काम करणे, वाराला एक दिवस, त्यज विना अमावास्य दिवस काम करना म्हणून सांग" म्हणतील. मध्यस्थ करतों म्हणून काम देणारांकडे जाऊन पैसे द्यावा, नाहीतर काम कराला मनुष येईनात॑ म्हणून उकरून काढूनटाकतील. आरारला सये आहे, जमीनांत बीं शिंपडलते दिवस, रात्री पाऊस येऊनगेल॑ म्हणजे बापायीन काकायीन पळतील, काळवेळ प्हायनात॑, शिंपडलते बींला पाणी तेथ॑ तेथ॑ बाह्येर ओढींगून जाईल म्हणून. नाटणी लावलते दिवसयीन तसेच. तेम्हा काम कराला मनुष येईना म्हणाला होईलका ? अस ते तंबड लोक तेम्हा तेम्हा उकरून काढत असतील. भांडाभांडी करतील.  काहीं नाहीते विषय उकरून उकरून थोर करूनटाकतील. शेवटी कष्ट, काम करणार लोकांच॑. हे तंबडांच सिद्धांत काय ? अत्ता घरांत ल्हान पोर अस्तो. बाप काम करणारांस द्याच मजूरी अस्कीन प्हात असेल. दिवस पूरा काम करलते मनुषाला संध्याकाळी चार आणेयीन आठ आणेयीन (चाळीसांत) मजूरी देतात की, अण्खी नंखर देऊया की म्हणून लोकांला वाटेल. म्हणजे काय, बापाकडे एवढ॑ पैसे आहेकी, अण्खीं वेच करूयाकी म्हणून वाटेल. तेच पोर अपण संपादाला आला म्हणजे, तेम्हाच त्यला कळेल, पैसे उगोच (ओगेच) येतनाही, श्रम भोगून संपादांव॑ म्हणून. तंबडवाले त्यांच पैसे द्यांव॑ म्हणजेच त्यांस कळेल. तेनी कोणाचकी पैसे द्याला उकरून काढून उकरून काढून कोणालाकी द्याला प्हातात. मद्धे, मध्यस्थ करतों म्हणून अपण दोनीपटीसयीन पैसे उप्पडींगतील. भांडणे करिवाच त्यांच प्रधान काम. केम्हा प्हा कोणालतरीन उकरून काढत असांव॑, तेवढेच.  04-06-2018 (Re-written in DM script by ARV)

शब्दालंकार - 9

Shabdalankar - 9

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

एक-दोन एक-दोन fig very few (in numbers). उदंड उणे संख्याच. uis (1) गेल महिना पूरा फार ऊब होत॑. आज कायकी एक-दोन बूंदाच शिंतोडे पडले. (2) अम्च खेडेगामाच साळेंत॑ बरोर शिकिवनात॑ म्हणून अग्गिदनालीं कळले. हे वर्षाच एस.एस.एल.सी परीक्षांत॑ कायकी एक-दोन लेंकरे जिंतलतर तेच जास्ती म्हणूया. rr laahn asthaana Pallavapuramaantha shaala kaayin nahotha.  Dhone maila chaalun gelthra Manaloor manaacha ghaavaantha aeka shaala paanchveen shreni pathori hotha.  Thevda dhoora paativaala rraacha baapaala ishta naahi.  rraacha ammaacha ghaanva Veedhivinganaantha baaju gharaantha cha shaala.  Thya karthaan Veedhividangan shaalaantha milivuntakle.  Soukarya, themma themma gharaala yevun jaayila.  Aththa Pallavapuramaan-thayin shaala yevungela. Paanchveen pathori shaala manun naanva, dhone panthoji, aekle Srivanchiamaan-thasun yaanvan, aniki aekle Paappanancherin-thasun yaanvan, chaalatha yethila.  Madhdhe dogadhane Poongulamaanthasun yetha hothe.  Panchaapan rupaye mahinaala mushaara, thaeyin money order dhwara vegla konaachki naavaantha yeila paanch thaariqaa vora, theni ghaavaantha, gharaantha asaanvan, theni paanch daha rupaye kaadingun baaki paise panthojila dhethila.  Srivanchiam panthoji themma themma rraakadasun aek dhone rupaye maayingtheela.  Thyaaja vina garcha thaandoola, chincha, mirsinga, udadhaacha mugaacha dhaale, naarala, vagairah rr thyaansa dhetha asala. Keda ghaanva, shaalaala yeyaacha pora udhanda una.  Maaye baapa zameenaantha kaam karnaara.  Thya karthaan naangara dhivasa, bee simpdaa dhivasa, naatni laavaacha dhivasa, zameenaanthasun nokkotha ropa askin uppadacha dhivasa, kaapni dhivasa pora askin thae kaam karaala nunjaathila, shaalaantha aeka dhone poracha asthila.  rr, rraacha mamacha lenke dogadhane asthila, thyaancha vina aek dhone poracha asthila.  Asaltha dhivasa kiththeka panthoji lokayin zameenaatha kaama ahe manun nunjaathila.  Shaala chaalatha asala.  Chouthayin paanchvayin vaachthaana rracha panthoji naahitha dhivasa shaala paayingala. Konithrin thora adhikaari shaala paayaala yethaatha manun kallathra, rr gharo ghar jaavun poraancha maaye baapaakada bolun poraansa shaalaala balangun yeila. Udhanda allaadaavnska asala, themmaacha nankara porathirin yethila. Adhikari loka nungele manje porayin parthun nunjaathila. Aek dhone dhivasa panthoji doga dhaneyin naahithemma adhikari yevungele.  Konithrin althra payilla rraacha gharaala yethila, mama ghaanvncha mukhya adhikari, thyaaja vina asa yeyaacha adhikaarinsa rraacha gharaanthacha khaana peena.  Panthoji nahithemma adhikari ale manje rr poraansa panthojincha gharaala paativun thenaala balaangun yae manala. Aeka dhone shinthode palla manje shaalaantha paani galna, paranthu thor pousa yevungela manje theththa theththa galala.  Themmaskin shaala rraacha gharcha verandaahnthacha (aalodi manun aravaantha saangthila) chaalala.  Aeka dhone dha thor vaara pousa althemma shaala thasacha basungela.   Punayin baandhaala aeka dhone mahinethirin hoila, themma shaala nankara dhooraantha asaacha dhevulaacha praakaaraantha aeka dhone mahine chaalala.   Delheela gelaampiri rr shaankaalcha college aekaantha milun vaachla.  Sandhyakaali saha ghantenthasun raathi daha vaajivun chaalees nimisha pathori College.  Mahinaantha aeka dhone dhivasa raathri akra vaajivun chaalees nimisha pathori asala.  Thyaaj nanthara bandi dharun gharaala yethaana ghante baaraah vora hunjaayila.  Thaeyin hinwaala dhivasa manje paaracha srama.  Punayin dhusara dhivasa arnodhi loukara utun saade aat ghantela bandi dharun kaaryaalayalaa jaanvan.  Aththa chinthun paayaalthirin aascharya vaadtha. 02-06-2018

एक-दोन एक-दोन fig very few (in numbers). उदंड उणे संख्याच. uis (1) गेल महिना पूरा फार ऊब होत॑.आज कायकी एक-दोन बूंदाच शिंतोडे पडले. (2) अम्च खेडेगामाच साळेंत॑ बरोर शिकिवनात॑ म्हणून अग्गिदनालीं कळेल. हे वर्षाच एस.एस.एल.सी परीक्षांत॑ कायकी एक-दोन लेंकरे जिंतलतर तेच जास्ती म्हणूया. आरार ल्हान असताना पल्लवपुरमांत शाळे काहीं नहोत॑. दोन मैल चालून गेलतर मणलूर म्हणच गांवांत एक शाळे पांचवी श्रेणी पतोरी होत॑. तेवढ॑ दूर पाठिवला आरारच बापाला इष्ट नाही. आरारच अम्माच गांव वीदिविडंगनांत बाजू घरांतच शाळे. त्यजकरतां वीदिविडंगन शाळेंत मिळिवूनटाकले. सौकर्य, तेम्हा तेम्हा घराला येऊन जाईल. अत्ता पल्लवपुरमांतयीन शाळे येऊनगेल॑. पांचवी पतोरी शाळे म्हणून नाव॑. दोन पंतोजी, एकले श्रीवंचियमांत्सून यांव॑. अण्खीएकले पाप्पनचेरींत्सून यांव॑, चालत येतील. मद्धे दोघदन पूंगुळमांत्सून येत होते. पंचावन्न रुपे मुशारा (धर्मा), तेयीन, मणि-ऑर्डर द्वारा (वाटे) वेगळ॑ कोणाच की नावांत येईल पांच तारीखा वोर. तेनी गांवांत घरांत असांव॑. तेनी पांच दहा रुपे काढींगून बाकी पैसे पंतोजीला देतील. श्रीवंचियम पंतोजी तेम्हा तेम्हा आरारकडेसून एक दोन रुपे माईंगतील (माहींगतील). त्यजविना घरच॑ तांदूळ, चिंच, मिर्शिंगा, उडीदाच मुगाच दाळ, नारळ वगैरा आरार देत असेल. खेडेगांव, शाळेला येयाच पोर उदंड उणे. माय-बाप जमीनांत काम करणार. त्याकरतां नांगराच दिवस, बीं शिंपडाच दिवस, नाटणी लावाच दिवस, जमीनांत्सून नोक्कोत॑ रोप अस्कीन उप्पडाच दिवस, कापणी दिवस, पोरे अस्कीन ते काम कराला नूंजातील (निघून जातील). शाळेंत एक दोन पोरेच असतील. आरार, आराराच मामाच लेंक दोघदने असतील. त्यांच विना एक दोन पोरेच असतील. असलते दिवस कित्येक पंतोजी लोकेयीन जमीनांत काम आहे म्हणून नूंजातील (निघून जातील). शाळे चालत असेल. चौथयीन पांचवयीन वाचताना आरारेच॑ पंतोजी नाहीत दिवसी शाळे प्हायींगेल॑. कोणीतरीन थोर अधिकारी शाळे प्हायाला येतात म्हणून कळ्ळतर, आरार घरोघर जाऊन पोरांच माय-बपाकडे बोलून पोरांस शाळेला बलाईंगून येईल. उदंड अल्लाडांवास्क असेल, तेम्हाच नंखर पोरे तरीन येतील. अधिकारी लोके निघूनगेले म्हणजे पोरेयीन पर्तून निघून जातील. एक दोन दिवस पंतोजी दोघदनेयीन नाहीतेम्हा अधिकारी येऊनगेले. कोणीतरीन आलतर पह्यिल॑ आरारच घराला येतील. मामा गांवाच मुख्य अधिकारी. त्यज विना, अस॑ येयाच अधिकारींस॑ आरारच घरांतच खाणे पीणे. पंतोजी नाहीतेम्हा अधिकारी आले म्हणजे, आरार पोरांस पंतोजीच घराला पाठिवून तेनाला बलाईंगून ये म्हणल. एक दोन शिंतोडे पडल॑ म्हणजे शाळेंत पाणी गळना. परंतु, थोर पाऊस येऊनगेल॑ म्हणजे तेथ॑ तेथ॑ गळल. तेम्हास्कीन शाळे आरारच घरच॑ वरांदांतेच (आलोडि म्हणून अरवांत सांगतील) चालेल. एक दोन दा थोर वार॑-पाऊस आलतेम्हा शाळे तसेच बसूनगेल॑. पुन्हायीन बांधाला एक दोन महिनेतरीन होईल. तेम्हा शाळे नंखर दूरांत असाच देऊळाच प्राकारांत एक दोन महिने चालेल. डेल्हीला गेलांपिरी आरार स्यांकाळीच (सायनकाळीच) कॉळेज एकांत मिळून वाचला. संध्याकाळी सहा घंटेंत्सून रात्री दहा वाजून चाळीस निमिष पतोरी कॉळेज. महिनांत एक दोन दिवस रात्री अक्रा वाजून चाळीस निमिष पतोरी असेल. त्यज नंतर बंडी धरून घराला येताना घंटे बारा वोर होऊनजाईल. तेयीन हिंवाळा (हिमाळा) दिवस म्हणजे फारेच श्रम. पुन्हायीन दुसर॑ दिवस अरुणोदि लोक्कर उठून साडेआठ घंटेला बंडी धरून कार्यालयाला जांव॑. अत्ता चिंतून प्हायालतरीन आश्चर्य वाटते.   02-06-2018 (Re-written in DM script by ARV)

शब्दालंकार - 8

Shabdalankar - 8

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

उचलून घालणे उचलून घालणे fig  to be shocked by sudden nasty surprise. एकदम भेहीं आश्चर्यहीं होणे. uis उदंड दिवसा पसून आंगाला बर॑ होत नाही म्हणून मला कळ्ल॑ होत तरीन तज रोडे झालते आंग पाव्हून मला उचलून घाट्ल॑. तो एवढ॑ मोस॑ झालाहे म्हणून मला विश्वास करालच झाल नाही. 21 May 1996 raathri rr sakutumba Nilagiri Express railaantha Coimbatore jaatha hotha.  Thyaancha barora rraacha saasu saasra, aeka mevna, mausi, kaakaayin hothe.  Himsa asaacha peti naho, saadhaaran thisra shrenicha peti karthaan dhaad dhaad sabdha yetha hotha.  Udhanda vaegaantha bandi jaayaacha mala uchlun uchlun gaalatha hotha.  Asalthirin nankara jompae yevungela. Arnodhi theen ghante asala rraacha mevna rraala utivle.  Ami aththa kotta ahen kalalkaa mantle.  Erode alaasaavnki mantla rr.  Aththa bandi Jolarpettainthacha udhanda useeraanthasun otaaklaaye mantle.  Kaan, kaay jaala manun vichaarla rr.  Rajiv Gandhila koniki maaruntaklemana, thaeyin Tamilnaaduntha Sriperumbuduraantha mana, mantle.    rraala uchlun gaatla.  Thyaa karthaan bandi otakivletha.  Bandi puda jaayilka naahika manunayin kalthini mantle. Nankara velaa nanthara rail adhikari yevun thevda kidikiyin jaankuntaka, konin uguduka, bandi puda jaayila, vaataantha konithrin dhonda bhirkaavthila, kavaada, kidiki ugadlathara thumaalacha kashta, maar laagala, konithrin nokkotha loka bandeentha gusungela manje udhanda srama hunjaayila, mantle.  Kasaki bandi nigun theththa theththa otaakun Coimbatore jaavun paavungela. Theththa kaaye manthaantha, baadaacha bandi kaayin nahotha, kasa gharaala jaana?  Vaaya jaalthe chaar dhane, baika vegla.  Mevnaala kallathe doga pora dhone chakraacha bandi anun aekeklaansa gharala balaangun gele.  Aeka goda* bandiwala ala, saamaan vaegingun, vaya jaalthanaale balaangun gela.  Kasaki askin gharaala yevun paavungele.  Maagun dhone theen dhivasa nankara sramacha hotha, grihapravesa, munje sodun dhyaala naahi, baadaacha bandi naahithaa karthaan chaalna adhika hotha. *Goda bandi mantlaampiri rraala aeka saye ala.  Tamilnaducha Mukhya Manthri MG Ramachandran gelthemma asacha hola.  Dukaan baazaar askin jaankuntakle, bandi askin baayaara kaadaala nahi, loka udhanda srama bogungele.  Yevda kaan, konithrin geltharin thyaancha dahan karna, sevatla kaama karaalpini manusha mille naahitha. rraacha Chennai kaaryaalayacha thor adhikari, Sri Mittemari Ramarao Chaudappa (Chaudeshwara) Nagarajan sakutumba - theni, thyaancha baayila, lonka, lenke aek vaaraa karthaan Ooty gelothe.  Parthun Chennaila yeyaacha dhivasaacha MGR parlok gelthe.  Kasa gharaala yethaathki manun rr maningatha hotha.  Dhusara dhivasa theni saangitle, 'rr, baadaacha bandi askin nahitha udhanda soukarya jaala, Central stationaanthasun baayaara alon, bandi kaayin nahotha.  Aeka goda bandiwala ala, mee balaangun jathon, sambar rupaye dhyaantha mantla, vegungelon.  Lenkraana goda bandintha jaavun dhandaka nahotha.  Paar santhoshavini hotha' mantle.  rraala uchlun gaatla.  Central Stationaacha somora sarkaraacha thor vaidhyashaala ahe.  Goda bandi, nava motor car askin otaaklaasla.  Vaidhyashaalaantha gelthenaancha mrith shareer kaadingun jaayakarthaancha asaltha bandi askin loka upayog karthila.  Aniki mrith shareer maayingaala konin nahothe (anaath) manjeyin goda bandiwaalecha kaadingun jaathila.  Bandi visalthaath ki kaayki, konaala kalala!  rr kaayin saangitla nahi.  Paapa, thyaancha santhosha kaan una karaanvan! Response from Ananda Rao Vasishta: "उचलून घाट्लं" hey  goSTala chokkoT udaharaN devun livalanth. IkaD BangLuranth paNeen ase ahey. hathanth DakLingun jayache banDeenth vikach meeT ghethaney mhaNtheele. maDha thoD divas daththan Thivala upayog karaach meeT mhaNe thae. hey viShay kaLnaske mee ek divas thae gheTlon. devach daya, majhe bahiNeech saasara thech veL amche gharala aale aNi viShay sangiTle. chukingiTlon. Reply by RR Meeta maathra nahi vo, imsa gaddaa (ice) ahe paavaa thae pini thasacha.  Oonsaacha rasa beedheentha kaadun dhethaatha paava, thae pini peethaane.  Imsa gadda vina, thae oonsa tivaacha tikaana, thae visalaacha lakshana paayaalthara thae pyaanva manun konaali vaatna.  Nankara varshaa puda Chennaintha kaday meeta aeka thora jutaacha pisiveentha tivun dhukaanaacha baayaara tivlaastheela.  Dhukaana jaankthaanayin thae baayaara cha asala (themma meeta udhanda savanga).  Beedheentha jaayaacha kuthra askin thae pisivikada yevun paaye uchlun soosoo karuntakun jaayila.  Aeka karla manje maaga yeyaacha kuthra askin vaas paavun thyaaja voracha karuntakun jaayila. 01-06-2018

उचलून घालणे उचलून घालणे fig to be shocked by sudden nasty surprise. एकदम भेहीं आश्चर्यहीं होणे. uis उदंड दिवसा पसून आंगाला बर॑ होत नाही म्हणून मला कळ्ल॑ होत तरीन तज रोडे झालते आंग पाव्हून मला उचलून घाट्ल॑. तो एवढ॑ मोस॑ झालाहे म्हणून मला विश्वास करालच झाल नाही. 21 मे 1996 रात्री आरार सकुटुंब नीलगिरी एक्सप्रस रैलांत कोयंबतूर जात होता. त्यांच बरोर आरारच सासू सासरा, एक मेवणा, मावुशी, काकायीन होते. हिंस असाच पेटि नहो, साधारण तिसर॑ श्रेणीच पेटिकरतां धडधड शब्द येत होत॑. उदंड वेगांत बंडी जायाचमळे उचलून उचलून घालत होत॑. असलतरीन नंखर झोंप येऊनगेल॑. अरुणोदि तीन घंटे असेल, आरारच मेवणा आरारला उठिवले. अम्ही अत्ता कोठ आहों कळ्ळका म्हणले. ईरोड आलासांव॑ की म्हणट्ला आरार. अत्ता बंडी जोळारपेट्टैंतेच उदंड उशीरांत्सून ओठाकलाहे म्हणट्ले. कां, काय झाल॑ म्हणून विचारला आरार. राजीव गांधीला कोणकी मारूनटाकलेम्हणे, तेयीन तमिलनाडूंत श्रीपेरुंबदूरांतम्हणे म्हणट्ले. आरारला उचलून घाट्ल॑. त्याकरतां बंडी ओठाकिवलते. बंडी पुढे जाईलकी नाहीकी म्हणूनयीन कळत नाही म्हणट्ले. नंखर वेळा नंतर रैल अधिकारी येऊन तेवढ॑ खिड्कीयीन झांकूनटाका, कोणीन उघडनाका, बंडी पुढे जाईल, वाटेंत कोणतरीन धोंडा भिरकावतील॑, कवाड खिड्की उघडलतर तुम्हालाच कष्ट, मार लागल, कोणीतरीन नोक्कोत लोके बंडींत घूंसूनगेले म्हणजे उदंड श्रम होऊनजाईल म्हणट्ले. कसकी बंडी निघून तेथ॑ तेथ॑ ओठाकून कोयंबतूर जाऊन पावूनगेल॑. तेथ॑ काय म्हणतांत॑, भाडेच बंडी काहीन नहोत॑. कस घराला जाणे ? वये झालते चारदने, बायका वेगळ॑. मेवणाला कळ्ळते दोघ पोरे दोनचक्राच बंडी आणून एकएकलांस घराला बलाईंगून गेले. एक घोडाबंडीवाला* आला. सामान वेघींगून, वये झालतेनाला बलाईंगून गेला. कसकी अस्कीन घराला येऊन पावूनगेले. मागून (मावून) दोन तीन दिवस नंखर श्रमच होत॑. गृहप्रवेश, मुंज, सोडूनद्याला नाही. भाडेच बंडी नातीतेकरतां चालणे अधीक होत॑. *घोडाबंडी म्हणट्लांपिरी आरारला एक सये आल॑. तमिलनाडूच मुख्यमंत्री MG रामचंद्रन गेलतेम्हा असेच होल॑ (झाल॑). दुकानबाजार अस्कीन झांकूनटाकले, बंडी अस्कीन बाह्येर काढाला नाही. लोक उदंड श्रम भोगूनगेले. येवढ॑ कां, कोणीतरीन गेलतरीन, त्यांच दहन करणे, शेवट्ल॑ काम करालापणीं मनुष मिळ्ळ॑नाहीत॑.  आरारच चेन्नै कार्यालयाच थोर अधिकारी, श्री मिट्टेमारि रामराव चौडप्पा (चौडेश्वरा) नागराजन सकुटुंब - तेनी, त्यंच बाईल, लोंक, लेंक एक वारा करतां ऊटी गेल होते. पर्तून चेन्नैला येयाच दिवसेच MGR परलोक गेलते. कस घराला येतातकी म्हणून आरार म्हणींगत होता. दुसर॑ दिवस तेनी सांगिट्ले, "आरार, भाडेच बंडी अस्कीन नाहीत॑ उदंड सौकर्य झाल॑, सेन्ट्रल-स्टेशनांत्सून बाह्येर आलों, बंडी काहीं नहोत॑. एक घोडाबंडीवाला आला, मी बलाईंगून जातों, शंभर रुपे द्यांत म्हणट्ला, वेघूनगेलों. लेंकरांना घोडाबंडींत जांवून दंडक नहोत॑. फार संतोषविणी होत॑" म्हणट्ले. आरारला उचलून घाट्ल॑. सेन्ट्रल-स्टेशनाच समोर (सोमोर) सरकाराच थोर वैद्यशाला आहे. घोडाबंडी, नव मोटरकार अस्कीन ओठाकलसल. वैद्यशालांत गेलतनांच मृतशरीर (मढ॑) काढींगून जायाकरतानाच असलते बंडी अस्केन लोक उपयोग करतील. अण्खी, मृतशरीर माइंगाला (माहींगाला) कोणीन नहोते (अनाथ) म्हणजेयीन घोडाबंडीवालेच काढींगून जतील. बंडी विसलतात की कायकी, कोणाला कळल ! आरार काहीं सांगिट्ला नाही. पाप, त्यंच संतोष कां उणे करांव॑ ! आनंदराव वसिष्टाच प्रतिक्रीया : "उचलून घाट्ल॑", हे गोष्टाला चोखट उदाहरण देऊन लिव्हलांत. इकडे, बंगळूरांतपणीन अस॑ आहे. हातांत ढकळींगून जायाच बंडींत विकाच मीठ घेताने म्हणतील. मढ॑ थोड दिवस दत्तन ठिवाला उपयोग कराच मीठ म्हण॑ ते. हे विषय कळनास्क मी एक दिवस ते घेट्लों. देवाच दया, मझ॑ बहिणीच सासरा तेच वेळ अम्च॑ घराला आले, अणी विषय सांगिट्ले. चुकींगिट्लों. आराराच बदिल : मीठ मात्र नाही व्हो, हिंस-गड्डा (ice) आहे, प्हावा, ते पणीन तसेच. ऊंसाच रस बीदींत काढून देतात प्हावा, ते पणीन पीताने. हिंस-गड्डे विना, ते ऊंस ठिवाच ठिकाण, ते विसलाच लक्षण प्हायलतर ते प्यांव॑ (पीयांव॑) म्हणून कोणालीन वाटना. नंखर वर्षा पुढे चेन्नाइंत खडे-मीठ एक थोर गोणीच पिशवींत ठिवून दुकानाच बाह्येर ठिवलासतील. दुकान झांकतानायीन ते बाह्येरच असेल ( तेम्हा मीठ उदंड सवंग). बीदींत जायाच कुत्र अस्कीन ते पिशवीकडे येऊन पांय उचलून सूसू करूनटाकून जाईल. एक करल॑ म्हणजे, मागे येयाच कुत्र अस्कीन वास प्हाऊन त्यज वोरच करूनटाकून जाईल. 01-06-2018 (Re-written in DM script by ARV)