“During the Morning Rounds” - 7

            “During the Morning Rounds” / “पाष्टे टेहलणे करताना” is a series of 11 writings from RR.

My Dakshini Marathi translation / transcribed version is given alongside.

Post - 7

 

Original posts in Roman DM by Rajaram Ramachandran 20-01-2017

Transcribed into DM lipi

Pashte vela chaalun jaathaana dolay chaalun jaayaacha vaata paatha jaama. Thyaja vina dolay asa thasa pirun yeththa theththayin paatha astha. Aekeka dhivasa aekeka dhrisya - payilla livlaaska, Navarathri samplaampiri, nokkotha padhaartha bhirkhaavaacha, dubbaantha bhirkaavaltha keleecha kaambaanthasun baaldhinda kadun aekla vikaala kaadingun jaayaacha, aeka vaya jaaltha Iyengar chaalaala hoynaaska chaalun aeka thaata barun chokkota kela kaadingun jaavun gaayeela dhyaacha (aththa daha dhivas jaala thyaansa paavun), asa.....   Kaale paashte jaathaana, dolay pirthaana, aeka payilla thalaanthala gharaantha aeka dhrisya dhrishtivora palla. Aeka Thulasi Brindhaavana, neeta rangivun langoteeska asaacha 'balconeentha' hotha. Paranthu thyaajaanthala Thulasi ropa nankara vaalungelaaska hotha. rraala jaadi judupa manje udhanda preethe, theyin Thulasi manje udhanda ishta. Keda ghaavaantha - Pallavapuram, Veedhividangan - bhaagaantha barun jaadi judupa, ropa asala. rr boyeentha aeka dhone been (seed) purivun tivun paani gaalun dusara dhivasa paashte utun jaavun paayila, dhone theen dhivasaa nanthara nankara hiruva kalla manje gatkyaala aekdha jaavun paatha asala. Kotta Thulasicha been - seed - Manjoosha manthila - dhrishtivora pallathirin thodun anun baagaantha gaalala. (Hay dhandaka anikin sutla nahi, alikada Thindivanaantha Sri Narasimha Raju L cha suputhraacha lagnaala gelthemma thae Mantapaacha pude aeka laahna baagaaska hotha, thyaantha hothathae Thulasi ropaanthasun barun been anun gharaantha gaatla. Ropayin ala).   Pallavapuramaantha aanganaantha aeka piththalaacha Brindhaavana hotha. Thulasi chaangla yetha hotha; kaalachakraacha kelee mala nanthara dhone Brindhaavana jaala. Veedhivinganaantha thora aanganaantha aeka motta Brindhaavana hotha, 'cementaacha', thambda pandra patta patti ranga laavalthe. Bagaanthayin barun jaadi judupa - ambaacha jaada, naarli, keleecha jaadee, 'teak wood', anaanaas, pulaacha jaadi, asa hotha. rr jaadaala paani gaalaacha pavun aaja saangthila, 'thula Madras paativaanvan, theththa loka paaneela kaasa dhethatha' manun. Aththa kaltha.   Thae asundhe juna kaani. Paashte chaalun jaathaana...yevumnaka.   Brindhaavanaala rangivlothae, pooja karthilaska vaadtha, kunku lavlotha, vasthra gaatlothae. poorvi disaa paayaacha ghara, unaala kaayin una asna - baaraah aek gantae pathori oona ropaavora padala, paranthu kaan ropa vaalun gela? Otaakun paayilthara kalla, Brindhaavanaala tenkun aeka garvasa badivaacha kaati tivlothae. Dhone theen paavul laamba kaati, thae kaati vorla 'brush' Thulasi cha paantaala laagatha hotha. Thyaajavina aeka paavul dhooraantha (javvala) paadha raksha tivaacha lokhandaacha kaambicha vyavastha hotha, paadha rakshaayin barun hotha. Brindhaavanaala bonthaalae latram shatram pallotha (aaje aniki jaadun kaalle nahithki kaayeki!). Asa asthaana Thulasi kasa vaade geyila? Gharo ghara Thulasi avasya asaanvan. Paranthu Thulasicha ropaala udhanda maryaadha dhyaanvan, anthunaacha paarsvaantha ropa sivthane, pani gaalthaane, snaan karlaampiricha pani gaalaanvan (aekadasi dhivasa vina), ropaala karsoni laavthane, themma themma Thulasi dhala barora thodlathara adava paantaa yevun ropa gumpavini yeyila, nahithra aeka kaati uncha vaadun lavun jaayila, vaara badivalthara modun jaayila. Aniki kiththeka vishaya dhyaan dhyaavan, thae askin thumaala kalala.   Mage livaach Aaje paashte thae Thulasi Brindhaavanaa javvali aniki dhone phulaacha ropa tivletha. Latram shatram askin jaadun kaadun dhone plastic coveraantha gaalun Brindhaavanaacha sedhaaricha tivletha

पाष्टे वेळ चालून जाताना, डोळे चालून जायाच वाट पाह्त॑ जाम॑. त्यज विना डोळे अस॑ तस॑ फिरून एथ॑ तेथ॑ पाह्त असत॑. एक एक दिवस एक एक दृश्य - पह्यिल॑ लिव्हलास्क॑ नवरात्री संपलांपिरी नोकोत॑ पदार्थ भिरकावाच डब्बांत भिरकावलते, केळीच कांबांतसून बालदींत॑ काढून एकले विकाला काढींगून जायाच, एक वये झालत॑ अय्यनगार चालाला होईनास्क॑ चालून एक ताट भरून चोखट केळे काढींगून जाऊन गायीला द्याच॑ (अत्ता दहा दिवस झाल॑ त्यांस पाव्हून), अस॑ ..... काल पाष्टे जाताना, डोळे फिरताना, एक पह्यिल॑ तळांतल॑ घरांत॑ एक दृश्य दृष्टी व॑र पडल॑. एक तुळसी ब्रिन्दावन नीट रंगीवून लंगोटीस्क॑ असाच बाल्कणींत॑ होत॑. परंतू तजांतल॑ तुळसी रोप नंखर वाळूनगेलास्क॑ होत॑. आरारला झाडी-झुडूप म्हणजे उदंड प्रीत॑, तेहीं तुळसी म्हणजे उदंड इष्ट. खेडे गावांत॑ - पल्लवपुरम, वीदिविडंगन - बागांत॑ भरून झाडी-झुडूप रोप असेल॑. आरार भोईंत एक दोन बीं पुरिवून ठिवून पाणी घालून दुसर दिवस पाष्टे उठून जाऊन पाह्यील॑. दोन तीन दिवसानंतर॑ (दिवसाच नंतर॑) नंखर हिरव॑ कळ्ळ॑ म्हणजे घडिगेला एकदा जाऊन पाह्त असेल॑. कोठ तुळसीच बीं (मंजूशा म्हण्तील॑) दृष्टी व॑र पडलतरीन तोडून आणून बागांत घालेल॑. ( हे दंडक अण्खीन सुटल॑ नाही. अलीकडे तिंडीवनांत॑ श्री नरसिंहराजूच सपुत्राच लग्नाला ते मंटपाच पुढे एक ल्हान बागास्क॑ होत॑. त्यांत होतत॑ तुळसी रोपांतसून भरून बीं आणून घरांत घाटला. रोपहीं आल॑) पल्लवपुरमांत अंगणांत॑ एक पित्तळाच ब्रिन्दावन होत॑. तुळसी चांगळ॑ येत होत॑. कालचक्राच खेळी मळे नंतर॑ दोन ब्रिनदावन झाल॑. वीदिविडंगनांत॑ थोर अंगणांत॑ एक मोठ्ठ ब्रिनदावन होत॑, सिमेन्टाच॑, तंबड पंढ्र पट्टा-पट्टी रंग लावलते. बागांतीन भरून झाडी-झुडूप - अंबाच झाड, नारळी, केळीच झाडी, "टीक-वुड", अनानस, फुलाच झाडी, अस॑ होत॑. आरार झाडाला पाणी घालाच पाव्हून आजा सांगतील॑, "तुला मद्रास पाठिवाम॑, तेथ॑ लोक पाणीला कास॑ देतात॑" म्हणून. अत्ता कळते. ते असूनदे, जुने खाणी. पाष्टे चालून जाताना....येऊम्हणेका. ब्रिन्दावनाला रंगीवल्होते. पूजा करतीलस्क॑ वाटत॑. कुंकू लावल्होत॑, वस्त्र घाटलहोते. पूर्वी दिशा पाह्याच घर. उन्हाळा काहीं उणे असना. बारा एक घंटे पतोरी ऊन रोपाव॑र पडेल॑. परंतू कां रोप वाळूनगेल॑ ? ओठाकून पाह्यिलतर॑ कळ्ळ॑. ब्रिन्दावनाला टेंकून एक घरवासा बाडिवाच काठी ठिवल्होते. दोन तीन पाऊल लांब काठी. ते काठीव॑रल॑ "ब्रश" तुळसीच फांटाला लागत होत॑. त्यजविना एक पाऊल दूरांत (जवळ) पादरक्षा ठिवाच लोखंडाच कांबीच व्यवस्था होत॑. पादरक्षाहीं भरून होत॑. ब्रिन्दावनाला भोंताले लत्रम-शत्रम पडल्होत॑. (आज अण्खीन झाडून काढल॑ नाहीत की काय की !). अस॑ असताना तुळसी कस वाढ घेईल॑ ? घरो-घर तुळसी अवश्य असाम॑. परंतू तुळसीच रोपाला उदंड मर्यादा द्यांव॑. आण्थूणाच पार्शवांत॑ रोप शिवताने, पाणी घालताने, स्नान करलांपिरीच पाणी घालाम॑ (एकादशी दिवस विना). रोपाला केरसोणी लावताने, तेम्हा तेम्हा तुळसीदळ बरोर तोडलतर॑ अडव॑ फांटा येऊन रोप गुंपविणी येईल॑. नाहीतर॑ एक काठी उंच वाढून लवून जाईल॑, वार॑ बडिवलतर मोडून जाईल॑. अण्खीन कित्येक विषय ध्यान देम॑. ते अस्कीन तुम्हाला कळेल॑. मागे लिव्हाच : आज पाष्टे ते तुळसी ब्रिन्दावनाच जवळ अण्खीन दोन फूलाच रोप ठिवलाहेत॑. लत्रन-शत्रम अस्कीन झाडून काढून दोन प्ळास्टिक कवरांत घालून ब्रिनन्दावनाच शेदारी ठिवलाहेत॑.