शब्दालंकार - 17

Shabdalankar - 17

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

झोंपाळू झोंपाळू fig an extremely lazy person. फार आळसीच मनुष. uis तला तीन चार चोखट चोखट काम  मिळ्ळतरीन, तजांतून तेवढीन काढूनटाकले. तो एक झोंपाळू म्हणून नंतर मला कळ्ळ॑. Ada velaantha jompi jaanaara, khemma paa jompicha dolayntha dukhli dhetha aasnaara, aalasi - rr. Rathricha vela barora jompi jaatho ki naahiki, dhivasa vela jompi jaanaaraala jompaalu manthila.  Manje karaavnthae kaama askin karnatha ugocha basun asna, dukhli dhetha asna, jompi jaana asa asnaara lokaana jompaalu  manthila.  Thasa paayilthra rrayin aeka jompaalu cha.  Thae kasa? Laahn vayaantha shaalaala jaathaana jompi jaayaala hoina.  Panthoji paatha asthila.  Purnaathaala thor panthoji gatkyaala aekdha phirun paatha asthila, konthirin vaachnaantha niga dheynaaska kodi karlathra, jompi gelthra maarun vala kaaduntakthila.  Pori vegla asthila, thyaancha somora maara getlathra laaja vaatala.  Devaa dhayaantha rraala thasa kaayin holthe naahi.  Vaachnaantha aaha oho manun naayithrin, shaalcha vaachnaacha kaam askin borora karuntaakila, purnaathaala panthoji lokaana garcha baaji paala, chincha mirsinga, naarala, kela,  kovaraacha thela, vagairah vagairah themma themma anun dhevuntakila.  Theni gharaala dupaara jevaala jaayaala apnaacha dhone chakraacha thudivaacha bandi dheyila.  Thyaakarthaan shaalaantha thanta kaayin asaltha nahi. Shanivaara aithvara alamanje dupaarcha jevna jaalaampiri garcha bandi jaadaacha shawleenthaki goata kalleki otaakivlaasthila, gavatha gaalun vora aeka jutaacha padka paangrivlaasthila, thyaantha nijalathra dhone theen gante vela chokkota jompecha. Delheentha?  Kaaryaalayaantha dhole jaankaala hoina, thasa kaama.  Shanivaara aithvaara khemma khemma vela milthaki jompecha.  Jevuntakun baslathra dolay thasacha odala, doska (doyee) lavun jaayila.    Thyajamala kaaye jaala?  Aalasipan yevungela.  Aaje karaavnthe kaama udhya parmaasi karuyaaki manun lotuntakila.  Udhya, parma, therma manun kiththekdha kaama thasacha raavun jaayila.  Laahn vayaantha karlatha chooke - jompaalu, aalasi - asalthaamala chaar paanch gadavaacha vaye jaalampiriyin sutna mantha.  Aeka kaama kaadlon, samplon manun naahi, asa aaje, udhya manun kaama odatha loatatha jaayila. Aththa paava kaan, yeh livaala aeka vaaraa puda maningitla, chaar ghoshte livlaa, basungela, char dhivasa puda nankara livla, tivuntakla, aaje punaayin prayathna karatha ahe, paavumna kaama sampthaka, naahika manun; sampivaala jaalni, aniki aeka dhivasa lotungela. Thae 'aaje' kaale hungela,  aaje paavumna. Jompaaluska asun aalasi asalthaamala rraala chinthlaaska puda yeyaala jaalni.  Asa atingun paatho rr - ekonvees saateevora theeneentha Reuters antha kaama milaalaska hotha, baayaarla desaantha kaama karanvan, aalasipan, nokko manuntakla.  Char varshaa nanthara aeka chokkota kaama millaasala, paranthu Dehra Dunaala jaanvan, nokko manuntakla.  Kuwaitaantha aeka kaama, barun sampaadhilaasuya, theyin opingitlaani (hyaantha aeka chokkota jaala, nankara dhivasaantha Kuwaitaantha baanda baandi, maara maari hungela).  Thyaajaskacha Iranaantha milaask hothathe kaamayin, nokko mantlaaki rr vaanchla, thae desaantha udhandacha baanda baandi, maaraa maari.   Asa kevdaki puda yeyaala vaata hotha, paranthu aalasipanaamala thasacha raavungela.  Aththa atingun kaayin karaala hoina. Aththa kasa?  Aththayin thaecha, jompaalu, aalasi.  Pension (adeecha aane) gyaala vaanchun ahen manun saangaala jaayaala sevatla dhivasa valaandun, dhone theen mahine pension raavun jaavun nantharacha kaama karala.  Varshaa varsha haecha hishoba. Aekeka kaamaanthayin asacha, jevnaavina. rr badhalalka?  Kuthraacha vaankun asaacha poosa laamba karlaaska cha! 23-10-2018

झोंपाळू झोंपाळू fig an extremely lazy person. फार आळसीच मनुष. uis तला तीन चार चोखट चोखट काम  मिळ्ळतरीन, तजांतून तेवढीन काढूनटाकले. तो एक झोंपाळू म्हणून नंतर मला कळ्ळ॑. अडवेळांत झोंपी जाणार, केम्हा प्हा झोंपीच डोळेंत डुक्ळी देत असणार. आळसी - rr रात्रीच वेळ बरोर झोंपी जातो की नाहीकी, दिवस वेळ॑ झोंपी जाणाराला झोंपाळू म्हणतील. म्हण्जे, करांव॑ते काम अस्कीन करनात उगोच (उगेच) बसून असणे, डुक्ळी देत असणे, झोंपी जाणे अस॑ असणार लोकांना झोंपाळू म्हणतील. तस प्हायलतर आरारीन एक झोंपाळूच. ते कस॑ ? ल्हान वयेंत साळेला जाताना झोंपी जायाला होईना. पंतोजी प्हात असतील. पुर्नातेला थोर पंतोजी घटिकाला एकदा फिरून प्हात असतील, कोणतरीन वाचणेंत निगा देईनास्क खोडी करलतर, झोंपी गेलतर मारून वाळा काढूनटाकतील. पोरी वेगळ॑ अस्तील, त्यांच सोमोर (समोर) मार घेट्लतर लाज वाटेल. देवा दयांत आरारला तस काहीं होलते (झालते) नाही. वाचणेंत आहा-ओहो म्हणून नाही तरीन, साळेच वाचाच काम अस्कीन बरोर करूनटाकेल. पुर्नातेला, पंतोजीलोकांना घरच॑ भाजीपाला, चिंच मिर्शिंगा, नारळ, केळे, कोवराच (खोब्रेच) तेल वगैरा वगैरा तेम्हा तेम्हा आणून देऊनटाकेल. तेनी दुपारा जेवाला जायाला अपणाच दोन-चक्राच तुडिवाच बंडी देईल. त्या करतां साळेंत तंटा काहीं असलते नाही. शनिवार अयितवार आल॑ म्हणजे दुपारच॑ जेवण झालांपिरी घरच॑ बंडी झाडाच सावळींत की गोठाच खाले की ओठाकिवलासतील, गवत घालून वोर एक गोणीच फडका पांघरिवलासतील, त्यांत निजलतर दोन तीन घंटे वेळ चोखट झोंपेच. डेल्हींत॑ ? कार्यालयांत डोळे झांकाला होईना, तस काम. शनिवार अयितवार केम्हा केम्हा वेळ मिळते की, झोंपेच. जेवूनटाकून बसलतर डोळे तसेच ओढेल, डोस्के (डोई) लवूनजाईल. त्यजमळे काय झाल॑ ? आळसीपण येऊनगेल॑. आज करांव॑ते काम उद्या परमाशी करुयाकी म्हणून लोटूनटाकेल. उद्या, परमा, तेरमा म्हणून कित्येकदा काम तसेच राहूनजाईल (रावूनजाईल). ल्हान वयेंत करलते चूक -झोंपाळू, आळसी- असलतामळे चार पांच गाढवांच वये झालांपिरियीन सुटना म्हणते. एक काम काढलों संपिवलों म्हणून नाही. अस॑, आज उद्या म्हणून काम ओढत लोटत जाईल. अत्ता प्हावा कां, हे लिव्हाला एक वारा पुढे म्हणींगिट्ला, चार गोष्ट लिव्हला, बसूनगेला, चार दिवसा पुढे नंखर लिव्हला, ठिवूनटाकला, आज पुन्हायीन प्रयत्न करत आहे, प्हावम्हणे काम संपतेका नाहीका म्हणून. संपिवाला झाल नाही, अण्खी एक दिवस लोटूनगेल॑. ते "आज" काले होऊनगेल॑, आज प्हावम्हणे. झोंपाळूस्क असून आळसी असलतामळे आरारला  चिंतलास्क पुढे येयाला झाल नाही. अस॑ अठींगून प्हातो आरार. एकोणीस साठीवोर तीनांत (1963) रोयटर्स (Reuters) आंत काम मिळास्क होत॑. बाह्येरल॑ देशांत काम करांव॑, आळसीपण, नोक्को म्हणूनटाकला. चार वर्षा नंतर एक चोखट काम मिळ्ळासल, परतून ढेहराडूनाला जांव॑, नोक्को म्हणूनटाकला. कुवैतांत एक काम, भरून संपादिलासुया, तेयीन ओपींगिट्ला नाही (ह्यांत एक चोखट झाल॑. नंखर दिवसांत कुवैतांत भांडाभांडी, मारामारी हूंगेल॑/होऊनगेल॑). त्यजस्कच इरानांत मिळास्क होतते कामयीन, नोक्को म्हणट्ला की, आरार वांचला. ते देशांत उदंड भांडाभांडी मारामारी. अस॑ केवढेकी पुढे येयाला वाट होत॑. परंतु, आळसीपणामळेतसेच रावूनगेल॑(राहूनगेल॑). अत्ता अठींगून काहीं कराला होईना. अत्ता कस॑ ? अत्तायीन तसेच, झोंपाळू, आळसी. पेन्शन (अडीच आणे) घ्याला वांचून आहें म्हणून सांगाला जायाला शेवटल॑ दिवस वलांडून दोन तीन महिने पेन्शन राव्हूनजाऊन नंतरेच काम करेल. वर्षावर्षी हेच हिषोब (इषोब). एक एक कामांतयीन असेच, जेवणे विना. आरार बदलेल का ? कुत्राच वांकून असाच पूंस लांब करलास्कच॑ ! 22-10-2018 (Re-written in DM script by ARV)