RR Re-loaded 7

More of RR's reminisces in a series of nine writings.

No. 7.

   

RR Re-loaded (27-08-2016)

Re-written in DM script

Mala maasoli manje udhanda khantaala. Laahn vayaanthasunacha mala thae paayaalacha avadna. Amcha gharaantha vaangyaacha baaji karthila, gharcha baaghaantha jaalthe vaangi. Baaji neeta asala. Vaangyaacha parkora vegala vini kaadun saaraantha gaalaala tivuntakuna, vaangi laamba laamba paankholiska chirun thelthavaantha barun vechaacha thel gaalun neeta parthivun baaji karthila, mala udhanda avadala. Thae kaathaana konthiri 'thuja paanaantha maasoli pallaaye paa' mantlathra thyaajavora mala jevana avadna. Thae vaangyaacha paankholi maasoliska asala. Saththar varshaavora hungela, mee kontha maamsaahari bhojanaalayaanthayin kaayin kaallathe nahi. (Sumadhwasevaantha aththa askin livthaatha kontha bhojanaalayaalacha jaathaane manun). Maamsaahari bhojanaalayaantha gusalthe naahi manun saangna. Mee kaam karlathe kaaryaalayaantha themma themma kaayithirin sikun dethon manun paanch nakshathraaacha bhojanaalayaala jaa manthila, kaan manje thyaansa theththa jaavun khaanvan manun aasaa. Thyaaja vina thenala barun upahaarayin milala. Meeyin jaayina, vegla vaata nahi, jaavunacha saraanvan. Paranthu aek thrunapini kaayina. Sarna, coffee, tea peena. Thevdacha. Jevaacha vela baayaara jaavun aek dhone kela khavuntakina. Loka mala maskari karthila. Aththa nankara saat saththar varsha maaga jaavumnaka? Pallavapuramaantha dhone theene kunta hotha, aeka amcha gharaa baajucha hotha, thyaantha ami angoli karana, amcha gharcha paathra (baandi) askin kaamvaali thae kuntaanthacha gaasthila. Jyeshta mahina paani yeyila (thae aggin aeka kaala!), chaithra vaishaakaantha javval javval vaalun jaayila. Kuntaantha paani barun asthaana ghaavncha pora maasoli dhara karthaan yethila. Aeka laamba velucha kaati, thyaaja aeka patisa aeka dhora (thae kaalaantha twine, yeh kaalaantha nylon) bandhlaasthila, dhora madhdhe aeka halka laahna velu ki cork ki adikivilaasthila, dhora sevti aeka lokhandaacha vaankalthe suin baandhlaasthila. Thae suintha dhone theen baathaa seetha gusivun thae dhora paanintha ghalthila, pora kaati dharingitlaasala, thae halka velucha tukdaa paani vora tharangatha asala, suin paanintha budun asala. Aslaaska asun thae halka velu paanintha budun budun vora yeyila, thae kshanaantha pora aathaanthala kaati maaga odala. Themma paayilthra thae suintha aeka maasoli adikingitlaasala, baathaacha seetha khaayaa karthaan maasoli prayathna karun vaankalthe suintha saampdinguntakila, thae pora maasoli kaadun aeka paathraantha gaalun sodun punaayin baathaacha seetha suintha gusivun paanintha gaalala. Asa aek ghante vela baslaa manje paathra barun maasoli milun jaayila. Malaayin thasa karun paanvan manun aasaa, poratikapana, paranthu thae pora majakada dheena, thumi askin ye kaam karthaane mantaakila. Thae aeka kaala, thasa aeka aasaa. Paalguna mahinaantha thae kunta aggi maasoli dharaa karthaan bolivtheela, thyaantha yaacha paise dhevulaala jaayila. Paani barun asthaana thyaantha barun maasoli asala. Laamba kiduyin asala. Maasoli dharaacha dhivasa ghaavncha loka kunta pirun otaklaasthila, maasoli gyaala, meeyin amma baapaala kalnaaska aeka patisa otakun paatha asana. Vela jaayaachacha kalna. Shaalaala jaayaacha adava vaata, Pudupettai manun aeka tikaana (thae loka kotta ghara basivalthirin asa Pudupettai, Pudunagaram, Pudhur manun naanva tivthila) bakra kaatun lombtha gaatlaasthila, vaalka maasoli tivun vikatha asthila. Thae vaata jaayaala mala avadna, dhone mile pirun vegala vaatecha jaayina.

मला मासोळी म्हणजे उदंड कंटाळा. ल्हान वयेंत्सूनच मला ते पाह्यालच अवडना. अम्च॑ घरांत वांग्याच भाजी करतील॑. घरच॑ बागांत झालते वांगी. भाजी नीट असेल॑. वांग्याच परकोर वेगळ॑विणी काढून सारांत घालाला ठिवूनटाकून, वांगी लांब-लांब पांखोळीस्क चिरून तेलतवांत भरून वेचाच तेल घालून नीट पर्तिवून भाजी करतील॑. मला उदंड अवडेल. ते काळांत कोणतरीन "तुझ पानांत मासोळी पडलाहे पाह" म्हणट्लतर॑ त्यजव॑र मला जेवण॑ अवडना. ते वांग्याच पांखोळी मासोळीस्क असेल॑. सत्तर वर्षाव॑र होऊनगेल॑. मी कोण्त मांसाहारी भोजनालयांतहीं काहीं खाल्लते नाही. (सुमध्वसेवांत॑ अत्ता-अस्कीन लिव्हतात॑, कोण्त भोजनालयालाच जाताने म्हणून). मांसाहारी भोजनालयांत॑ घूंसलते नाही म्हणून सांगना. मी काम करलते कार्यालयांत॑ तेम्हा-तेम्हा कायतरीन शिकून देतों म्हणून पांच नक्षत्राच भोजनालयाला जा म्हणतील॑. कां म्हणजे, त्यांस॑ तेथ॑ जाऊन खांव॑ म्हणून आशा. त्यज विना तेनाला भरून उपहारहीं मिळेल॑. मीहीं जाईन॑. वेगळ॑ वाट नाही, जाऊनच सराम॑. परंतु एक तृण पणीन खाईना. कॉफी टी पीन॑, तेवढ॑च॑. जेवाच वेळ बाह्येर जाऊन एक दोन केळे खाऊनटाकेन॑. लोके मला मष्किरी करतील॑. अत्ता नंखर॑ साठ सत्तर वर्षामागे जाम्हणे का ? पल्लवपुरमांत दोन तीन कुंड होत॑. एक अम्च॑ घरा बाजूच होत॑. त्यांत अम्ही आंघोळी करणे, अम्च॑ घरच॑ पात्र-भांडी अस्कीन कामवाली ते कुंडातच॑ घांसतील॑. ज्येष्ट महिना पाणी येईल॑ (ते अग्गीन एक काळ॑ !). चैत्र, वैशाखांत॑ जवळ जवळ वाळून जाईल॑. कुंडांत पाणी भरून असताना गांवांच॑ पोरे मासोळी धराला येतील॑. एक लांब वेळूच काठी, त्यज एक पटीस एक दोरा (ते काळांत॑ ट्वैन, हे काळांत॑ नैलोण) बांधलासतील॑. दोरा मध्ये एक हलक॑ ल्हान वेळू की, कोर्क की अडिकिवलास्तील॑. दोराच शेवटी एक लोखंडाच (लोकुंडाच) वांकलते सूंई बांधलासतील॑. ते सूंईंत॑ दोन तीन भाताच शीत घुंसीवून ते दोरा पाणींत घालतील॑. पोर काठी धरींगट्लासेल॑. ते हलक॑ वेळूच तुकडा पाणी व॑र तरंगत असल॑, सूंई पाणींत बुडून असेल॑. असलास्क-असून ते हलक॑ वेळू पाणींत बुडून बुडून व॑र येईल॑. ते क्षणांत॑ पोर हातांतल॑ काठी मागे होढेल॑ (ओढेल॑). तेम्हा पाह्यलतर॑ सूंईंत॑ एक मासोळी अडिकींगट्लासेल॑. भाताच शीत खायाकरतान मासोळी प्रयत्न करून वांकलते सूंईंत॑ सांपडींगूनटाकल॑. ते पोर मासोळी काढून एक पात्रांत॑ घालसुडून (घालसोडून) पुन्हाहीं भाताच शीत सूंईंत॑ घूंसिवून पाणींत घालेल॑. अस॑ एक घंटे वेळ बसला म्हणजे पात्र भरून मासोळी मिळून जाईल॑. मलाईं तस॑ करून पाह्मे म्हणून आशा, पोराटिकपण॑. परंतु ते पोर मझकडे देईना. तुम्ही अस्कीन हे काम करताने म्हणटाकल॑. ते एक काळ, तस॑ एक आशा. फाल्गुन महिनांत॑ ते कुंठ/कुंड अग्गीन मासोळी धरा करतां बोलिवतील॑. त्यांत याच पैसे देऊळाला जाईल॑. पाणी भरून असताना त्यांत भरून मासोळी असेल॑. लांब कीडूईं असेल॑. मासोळी धराच दिवस गांवाच लोक॑ कुंठ फिरून ओठाकलासतील॑ (होठाकलासतील॑), मासोळी घ्याला. मीईं अम्मा बापाला कळनास्क॑ एक पटीस ओठाकून (होठाकून) पाह्त असेन॑. वेळ जायाच कळना. शाळेला जायाच अडवाट, पुदुपेट्टै म्हणून एक ठिकाण (ते लोक॑ कोठ॑ घर बसिवलतरीन अस॑ पुदुपेट्टै, पुदुनगरम, पुदूर म्हणून नाव ठिवतील॑) बक्रा काटून लोंबत घाट्लासतील॑. वाळक॑ मासोळी ठिवून विकत असतील॑. ते वाट जायाला मला अवडना. दोन मैल फिरून वेगळ॑ वाटेच जाईन॑.