शब्दालंकार - 12

Shabdalankar - 12

Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his “शब्दालंकार”, a series of 17 writings.

कुप्पा-कुप्पा कुप्पा-कुप्पा fig immeasurable quantity. भरून. उदंड॑. उजंड. मूटा-मूटा. uis दहा वर्ष एक काम पणीन नाहीस्क रिकाम होऊन बसलत॑ मनुषाला नंतर अदृष्ट बडिवल॑. कसकी गळ्फांत॑ जाऊन कुप्पा-कुप्पा पैसा संपादींगून आला. Note:- from Tamil. Thae kaalaantha - ekonvees chaalees, pannaasaantha, kaan ardha saateenthayin kheda ghaavaantha, Pallavapuram, Veedhividangan, aaju baaju asaacha ghaavaanthaskin konithrin parlokaala (kshama karaa) gele manje ghaavncha loka samacha thae gharaala gumpavini yevunjaathila.  Barun loka, gharcha kaam soduntaakun yethila.  Baikaa loka kuppaa kuppaa ​basun radthila.  Radgaanayin asala.  Kheda gaanvan nahoka, samacha kaadaala naahi, soyre dhaayre vegla vegla gaanvaanthasun yaanvaanska asala.  Thaeyin dhayaadhi loka yaacha puda kaadaala nahi, thasa kaaduntakalthra baandnacha.  Thyaaja vina samaachaar kalivaalayin vaela hoila.  Aek manushacha jaanvun sandesha dhyaanvan.  Thae loka askin yejori mrith shareer thasacha pallaasala.  Gaanun jaayila.   Imsa peti vagairah kaaye manun themma kalna.  Aathaantha vijinaa teengun vaara gaalatha asthila.  Loka gharaala jaavun yevun karatha radatha basthila.  Aeka saangna ahe.  Asa radnaaraancha davva patisayin, aathaantha suin dhora teengun padka sivnaaraancha ujava patisayin basthaane manun.  Kaan?  Suin vaate sivnaara suin padkaantha ovun kaadthaana thae suin asaacha aatha ujava patisacha vora/maaga yeila, sedhari/maaga basalthaana suin toanchuntakila manun thasa saangthila.  Barora, radnaara?  Kiththeka dhane radaala manunacha yethila.  Aantha gusthaanecha thora gasaantha radatha yethila. Nankara vaela radlaampiri dhole barun paani yeila, naakaanthasuin yeila, sembudayin yeila.  Themma themma thae davva aathaavaate kaadun apnaacha lugudaantha davva patisa laavingtheela.  Ponaavanta thae davva patisa basalthe baikocha lugudaalacha laavun jaayila.  Hae chokkota kaamaala ujava aatha upayog karnaara lokaana.  Thaecha davva aatha upayog karnaara manje badhilingaavan.  Suin toanchalthirin srama,  dusaraancha sembuda laagalthirin kashtacha, nahoka? rr Delheentha asthaana, dhone dha, suraksha senaantha (Army) miluya manun prayathna karla.  Second Lieutenant manun kaama.  Paashte saha ghantela aeka tikaana yaanvan manthila.  Ponavanta December/January mahinaacha asala.  Barorla hinwaala dhivasa.  Pashte saha ghantela gharaanthasun vees milavora asaacha tikaanaantha asaanvan manje, gharaanthasun chaar ghantela nighaanvan. Thae vaela ghaanvncha loka kaamblaanthayin rajaayinthayin gundaalingun nijlaasthila.  rr kasaki utun, snaan (himsa paaninthacha) karuntakun dhone theen bandi dharun jaayila.  Theththa barun pora alaasthila, theththa theththa nankara kuppaala jaal gaalun bonthaale kuppaa kuppaa basun aath sekingatha asthila.  Thae velaantha tea viknaara aekla yeila, nimishaantha thevda teeyin vikun jaayila.  Dhonedhaayin livaacha pariksha barora asunayin rraacha aanga (roadka, vaara badivalthara udun jaayilska asala) paavun parthun paativuntakle.  Senaala nashta. Delheentha paashtevela  aniki aeka dhrishya paavuya (ekonvees saateenthayin saththaraanthayin).  Prithviraj Road manun aeka beedhe, thae Darya Ganj manacha tikaanaantha yethaana beedhicha dhoni patisayin loka kuppaa kuppaa baslaasthila.  Aek patisa thaaja baaji paala viknaara/genaara, aniki aek patisa ghara vagairah baandhnaara loka thyaancha upakaran askin teengun baslaastheela konithrin kaamaala balaavthaathka manun vaat paatha.  Sedharicha kshavaraka (hajaama) loka, thyaancha laahn kshavaraacha petiyin, somora dhone vitkarayin teengun baslaastheela.  Hyaala 'inta saloon' manthila (int manje vitkara, vitkaraavora basivun kshavar karaamala thae naanva).  Kaaryaalayalaa jaanaara loka kshavar karingun thasacha kaaryaalayalaa nunjaathila!  Thae askin aeka kaala vo! Varaada paavumna ka?  Udhya naahi parmaasi paashte lagnaacha muhurtha manje navricha garche aaje raathricha chathraala nunjaathila.  Udhya paashte navaraacha garche yethila, thenaala kholi askin dhevun chuna pani tivun, sarbharaay karun nanthara dhoni patisayin Deva samaaradhana, naandhi, thorlaansa aahyaara dhevun maryaadha karun, namaskara karun thyaancha aashirwaadha geingna, madhhe upa aahaar, nanthara aahhar, sandhyakaali mool paana, navraala basivun maryaadha karun, jaanavaasa, bhukkaa baent punayin aahaara.  Lagnaa dhivasa  paashte utun Kaashi yaathra (bolnaaska jaa mantlaasuyaki, parthun kaan lenkila lagna karun dhethon manun balaangun yaavan), navri Gowri Pooja, antharpata, kankana dharaana, kanya dhaana, maangalya dhaarana, laaja homa, sapthapadhi, Arundhathi, Dhruva nakshathraala paana, loukeeka - gena, dhena, nanthara aahaara, saade, Nagavalli, vagairah.  Dhusara dhivasa paashte navaraacha garche aahaaraala upachaara; thyaaja nanthara navaraacha garcha lokaana, ghaanvaala jaanaaraana jevna khaana baandhun dhena (thae kaalaantha kalivaltha chincha baatha, dahi baatha kelicha paanaantha tivun vora samaachaar patrikaacha kaagadha gaalun baandhun dhethila.  Aththa askin plastic dabbaantha gaalun dhethaatha, thaeyin vina thae vela kona kona ahethki askaanin dhevuntakthaatha.  Dhone hazaar ekonvees January pahli thaareqaa nanthara Tamilnadu wale kaaye kasa karthila.  Jute pisiveentha gaalun dhyala hoina.  Punaayin kelicha paanaantha tivun samaachaar patrikaacha kaagadhaantha baandhun dhethilki kaayki.  Aththa kasaala yae kaani askin?  Kaaran ahe.   Dhaha ghantela thevda kaamayin sampun jaayila.  Chathra dhone ghantela kaali karaanvan.  Bandi aek ghante voracha yeila.  Thajjori kaaye karna?  KUPPAA​ KUPPAA basun bolna. Delheentha Karol Baghaantha Ajmal Khan Road manun aeka beedhe ahe.  Khemma paa thae beedheentha dhate (gumpa) asala, genaara nankara, paanaara barun.  Somvaara Dhukaana askin jaanklaasala.  Thedhdhisi aniki gumpa asala, kaan manje chumna chumna vyaapaari loka boyevoracha dhukaan ghatlaastheela.  Sakala padharthayin milala, angarka, nijaar, lugdi,  paathra baandi, sampaakaacha padhaartha (kirana manthila), baaji paala, phal phalaadhika, vaalladha pandu (dry fruits), nava, juna askin milala.  Aekeka padharthayin kuppaa kuppaa ghatlaastheela.  Vyaapaar jay jay manun hoila. 06-06-2018

कुप्पा-कुप्पा कुप्पा-कुप्पा fig immeasurable quantity. भरून. उदंड॑. उजंड. मूटा-मूटा. uis दहा वर्ष एक काम पणीन नाहीस्क रिकाम होऊन बसलत॑ मनुषाला नंतर अदृष्ट बडिवल॑. कसकी गळ्फांत॑ जाऊन कुप्पा-कुप्पा पैसा संपादींगून आला. Note:- from Tamil. ते काळांत - एकोणीस चाळीस, पन्नासांत, कां, अर्ध साठींतयीन खेडेगांवांत, पल्लवपुरम, वीदिविडंगन, आजू बाजू असाच गांवांतस्कीन कोणीतरीन परलोकाला (क्षमा करा) गेले म्हणजे, गांवाच लोक समेच ते घराला गुंपविणी येऊनजातील. भरून लोक घरच॑ काम सोडूनटाकून येतील. बायकालोक कुप्पा-कुप्पा बसून रडतील. रडगाणायीन असेल. खेडेगांव नहोका, समेच काढाल नाही. सोयरे-धायरे वेगळ॑ वेगळ॑ गांवांत्सून यावांस्क (येमस्क) असेल. तेयीन दायादिलोक याच पुढे काढाल नाही. तस काढूनटाकलतर भांडणेच. त्यजविना समाचार कळिवालायीन वेळ होईल. एक मनुषेच जाऊन संदेश देम॑ (द्यांव॑). ते लोक अस्कीन येजोरी मृतशरीर (मढ॑) तसेच पडलसेल. घाण होऊनजाईल. हिंसपेटी वगैरा काय म्हणून तेम्हा कळ्ना. हतांत विजना ठींगून वारे घालत अस्तील. लोक घराला जाऊन येऊन करत रडत बसतील. एक सांगणे आहे : अस॑ रडणारांच डाव पटीसयीन, हातांत सूंई-दोरा ठींगून फडक॑ शिवणारांच उजव॑ पटीसयीन बसताने म्हणून. कां ? सूंई वाटे शिवणार फडकांत ओवून काढताना ते सूंई असाच हात उजव॑ पटीसच वोर/मागे येईल, शेदारी/मागे बसलत्याना सूंई टोंचूनटाकेल म्हणून तस सांगतील. बरोर, रडणार ? कित्येकदन रडाला म्हणूनच येतील. आंत घूंसतानाच थोर घसांत रडत येतील. नंखर वेळ रडलांपिरी डोळे भरून पाणी येईल, नाकांत्सूनयीन येईल शेंबूडयीन येईल. तेम्हा तेम्हा ते डाव॑ हातावाटे काढून अपणाच लुगडेंत डाव॑ पटीस लावींगतील. पोणावांटा ते डाव॑ पटीस बसलते बायकोच लुगडेलाच लावूनजाईल. हे चोखट कामाला उजव॑ हात उपयोग करणार लोकांना. तेच डाव॑ हात उपयोग करणार म्हणजे बदलींगांव॑. सूंई टोंचलतरीन श्रम, दुसरेंच शेंबूड लागलतरीन कष्टेच, नहोका ? आरार डेल्हींत असताना, दोन दा, सुरक्षा सेनांत (army) मिळूया म्हणून प्रयत्न करला. "सेकंड-लेफ्टिनंड" (Second Lieutenant) म्हणून काम. पाष्टे सहा घंटेला एक ठिकाण यांव॑ (येम॑) म्हणतील. पोणावांटा डिसंबर/जनवरी महिनेच असेल. बरोरल॑ हिंवाळा (हिमाळा) दिवस. पाष्टे सहा घंटेला घरांत्सून वीस मीला वोर असाच ठिकाणांत असांव॑ (असाम) म्हणजे घरांत्सून चार घंटेला निघांव॑ (निघाम). ते वेळ गांवाच लोक कांबळांतयीन रजाईतयीन गुंडाळींगून निजलसतील. आरार कसकी उठून स्नान (हिंस पाणींतेच) करूनटाकून दोन तीन बंडी धरून जाईल. तेथ॑ भरून पोरे असतील. तेथ॑ तेथ॑ नंखर कुप्पाला जाळ घालून भोंताले कुप्पा-कुप्पा बसून हात शेकींगत असतील. ते वेळांत टी विकणर एकला येईल. निमिषांत तेवढ॑ टीयीन विकूनजाईल. दोनदायीन लिव्हाच परीक्षा बरोर असूनयीन आरारच आंग (रोडका, वारे बडिवलतर उडून जाईलस्क असेल) प्हावून पर्तून पाठिवूनटाकले. सेनाला नष्ट. डेल्हींत पाष्टेच वेळ अण्खीएक दृश्य प्हाऊया (एकोणीस साठींतयीन सत्तरांतयीन). पृथ्वीराज रोड म्हणून एक बीद॑. ते दर्यागंज म्हणाच ठिकाणांत येताना बीदीच दोनीपटीसयीन लोके कुप्पा-कुप्पा बसलसतील. एक पटीस हिरव॑-हिरव॑ भाजीपाला विकणार अणी घेणार, अण्खीएक पटीस घर वगैरा बांधणार लोके त्यंच उपकरण अस्कीन ठींगून बसलास्तील, कोणीतरीन कामाला बलावतातका म्हणून वाटप्हात॑. शेदारीच क्षवरका (हजाम) लोके, त्यंच ल्हान क्षवरकाच पेटीयीन, समोर (समोर) विटकारायीन ठींगून बसलासतील. ह्यला "इंटा सलूण" म्हणतील (इंटा म्हणजे विटकारा. विटकाराच वोर बसिवून क्षवर करामळे ते नाव). कार्यालयाला जाणार लोक क्षवर करींगून तसेच कार्यालयाला निघूनजातील ! ते अस्कीन एक काल व्हो ! वराड प्हावम्हणे का ? उद्या-नाही-परमाशी पाष्टे लग्नाच मुहूर्त म्हणजे नवरीच घरचे आज रात्रीच छत्राला निघूनजातील. उद्या पाष्टे नवराच घरचे येतील. तेनाला खोली अस्कीन देऊन उनू पाणी ठिवून, सर्बराय करून, नंतर दोनी पटीसयीन देव-समाराधना, नांदी, थोरळ्यांस आह्येर (आहेर) देऊन मर्यादा करून, नमस्कार करून त्यंच आशीर्वाद घेईंगणे, मद्धे उपहार, नंतर आहार, संध्याकाळी मूल प्हाणे, नवराला बसिवून मर्यादा करून जानवासा, भूकाबेंत पुन्हायीन आहार. लग्नाच दिवसी पाष्टे उठून काशियात्रा (बोलनास्क जा म्हणट्लासुयाकी, पर्तून कां लेंकीला लग्न करून देतों म्हणून बलाईंगून येम॑/यांव॑), नवरीच गौरीपूजा, अंतरपट, कंकण-धारण, कन्यादान, मांगल्य-धारण, लाजाहोम॑, सप्तपदि, अरुंधती ध्रूव नक्षत्रांला प्हाणे, लौकीक-घेणे/देणे, नंतर आहेर, साडे, नागावळी वगैरा. दुसर दिवस पाष्टे नवराव घरचे आहाराला उपचार, त्यज नंतर नवराच घरच लोकांना, गांवाला जाणारांना जेवणे-खाणे बांधून देणे (ते काळांत कालिवलते चिंचभात, दहींभात केळीचपानांत ठिवून वोर समाचार पत्रिकाच कागद घालून बांधून देतील. अत्ता अस्कीन प्ळास्टिक डब्बांत घालून देतात. तेयीन विना, ते वेळ कोण कोण आहेत की अस्क्यांसीन देऊनटाकतात. दोनहजार एकोणीस जनवरी पह्यिल॑ तारीखाच नंतर तमिलनाडुवाले काय कस करतील. गोणीच पिशवींत घालून द्याला होईना. पुन्हायीन केळीचपानांत ठिवून समाचार पत्रिकाच कागदांत बांधून देतील की कायकी. अत्ता कसाला हे खाणी अस्कीन ? कारण आहे. दहा घंटेला तेवढ॑ कामयीन संपूनजाईल. छत्र दोन घंटेला खाली कराम (करांव॑). बंडी एक घंटे वोरच येईल. तज्जोरी काय करणे ? कुप्पा-कुप्पा बसून बोलणे. डेल्हींत करोलबागांत अजमल खान रोड म्हणून एक बीद आहे. केम्हा प्हा ते बीदींत धाटे (गुंप) असेल, घेणार नंखर, प्हाणार भरून. सोमवार दुकान अस्कीन झांकलासेल. तेद्दशी अण्खीन गुंप असेल, कां म्हणजे, चुमण॑ चुमण॑ व्यापारी लोक भोई वोरेच दुकान घाट्लासतील. सकल पदार्थयीन मिळेल, अंगर्खा, निजार (विजार), लुगडे, पात्र-भांडी, संपाकाच पदार्थ (किराणा म्हणतील), भाजीपाला, फल-फलादिक, वाळलते पंडू (dry fruits), नव, जुने, अस्कीन मिळेल. एकेक पदार्थयीन कुप्पा-कुप्पा घाट्लासतील. व्यापार जै जै म्हणून होईल. 06-06-2018 (Re-written in DM script by ARV)